بدون پرچم، بدون جنجال، بدون ادعا/ افراطی‌های طالبان مخالف تحصیل دختران هستند
گپی با دانشجوی غرفه‌دار افغانستانی از وضعیت فرهنگی امروز افغانستان؛
غرفه‌دار افغانستانی درباره عدم استفاده از پرچم در این غرفه گفت: ما نه پرچم سه‌رنگ آویزان کردیم نه پرچم طالبان چون برای این نمایشگاه از جایی دستور نگرفتیم.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری علم و فناوری آنا، بخش ناشران خارجی سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، یکی از جذاب‌ترین بخش‌های این رویداد است که علاقه‌مندان به ادبیات خارجی را به سمت غرفه‌های کشورهای مختلف می‌کشاند. یکی از غرفه‌های مرکزی این رویداد، غرفه‌ای است که به کشور افغانستان مربوط می‌شود و توسط گروهی از جوانان دانشجوی افغان اداره می‌شود. در این غرفه برخلاف دیگر غرفه‌های خارجی، در کنار نام کشور پرچمی آویزان نیست و همین مسئله ممکن است در نخستین نگاه حاضران در سالن را گیج کند.
در روزهای ابتدایی نمایشگاه سری به این غرفه زدیم و با سید مهدی میهنی، دانشجوی 26 ساله افغانستانی گفت‌وگو کردیم، گفت‌وگویی که در آن هم از کتاب و ادبیات و فرهنگ دو کشور ایران و افغانسان صحبت کردیم، هم شرایطی که طالبان این روزها در داخل مرزهای این کشور، برای زنان افغانستانی ایجاد کرده است.
در ابتدا غرفه‌دار افغانستانی درباره عدم استفاده از پرچم افغانستان یا حتی طالبان در غرفه این کشور گفت: ما در این دوره نمایشگاه کتاب تهران شرکت کردیم به این خاطر که هویت افغانستان را به همه نشان دهیم. ولی ما اینجا دانشجوهای بی‌طرف هستیم. یعنی از هیچ کجا به ما دستوری داده نشده که چه کتاب‌هایی را برای این رویداد بیاوریم، این آثار تمام دارایی‌های دانشجویان افغانستانی در ایران است که به نمایشگاه آوردند به نمایش گذاشتند و چون غرفه‌ای به نام افغانستان نبود، ما گفتیم این نام را سر پا نگه داریم تا همه بدانند که ما هم آثار ادبی مختلفی داریم. تمام این کتاب‌ها آثار شخصی است که بچه‌ها از کتابخانه خود آوردند که البته برای فروش هم هست و اگر کسی بخواهد در اختیارش قرار می‌دهیم.
وی در رابطه با شناخت مردم ایران نسبت به ادبایت و فرهنگ افغانستان افزود: ما چند باری که در چنین رویدادهایی حضور داشتیم، دیدیم که برخی از مردم ایران آشنایی کامل با ادبیات افغانستان دارند. مثلا مناطق مختلف، ادبیات و تاریخ آن را به خوبی می‌شناسند و با حال و هوای آنجا آشنا هستند. ولی بعضی هم هستند که اطلاعات زیادی ندارند و فقط در این حد می‌دانند که مردم افغانستان برخی شیعه هستند و برخی سنی. ما اینجا کوشش می‌کنیم تا با هر آنچه که در اختیار داریم، اطلاعاتی را به مردم ارائه دهیم که کشور افغانستان، مردم، هویت و فرهنگش را بهتر بشناسند.
میهنی اضافه کرد: در این نمایشگاه افرادی بودند که دنبال آثار برخی از نویسندگان و شعرای مطرح افغانستان بودند. مثلا بسیاری به دنبال آثار شهید بلخی بودند، یا کتاب خلیل‌الله خلیلی و… برخی دیگر. ما تلاش می‌کنیم اگر مخاطبی در زمینه شناخت ادبای افغانستانی کمبود داشت، بتوانیم به او کمک کنیم. از طرف مقابل شعرای ایرانی در افغانستان بسیار مشهور و محبوب هستند. مثلا اگر دیوان حافظ شیرازی در ایران پرفروش‌ترین کتاب شعر است، در افغانستان نیز اینچنین است. حافظ، سعدی، مولانا، جامی و… در افغانستان شناخته شده هستند و آثارشان را دوست دارند. در حقیقت کسانی که نیاز به شناخت افغانستان داشته باشند، به اینجا سر می‌زنند که این اتفاق بسیار خوبی است.
این دانشجوی افغان درباره شرایط امروز افغانستان و نگاهی که جامعه جهانی به عملکرد طالبان در این کشور دارد گفت: نگاه مردم به افغانستان در حال حاضر بسیار ترسناک است، چون گروه عمده‌ای از مردم فکر می‌کنند طالبان امروز یک گروه خطرناک و خونخوار است، در صورتی که حقیقتا اینطور نیست. ما کوشش می‌کنیم که چهره حقیقی طالبان را نیز به مردم دنیا نشان دهیم. طالب امروز با طالب دهه نود فرق می‌کند. حالا انگیزه‌ها و نگاه‌شان به مسائل مختلف تغییر کرده، اگرچه تفکر جدید آنها نوپا است و به طور کامل جایگزین نشده، ولی آن کارها و افکاری که در گذشته بود امروز در سبک رفتاری طالبان وجود ندارد.
وی در پاسخ به این پرسش که اگر طالبان تغییر کرده، پس چرا هنوز در مواجهه با برخی موارد، مثل تحصیل بانوان و ممنوعیت‌های مختلف برای آنها در روی همان پاشنه قبلی می‌چرخد، گفت: قبول دارم که در حال حاضر نیز ممنوعیت‌ها و محدودیت‌هایی برای خانم‌ها وجود دارد، اما این موارد جزئی از افکار و اندیشه‌های قدیمی این گروه است که در حال حاضر نیز در برخی از آنها وجود دارد. ولی تا جایی که اطلاع دارم، تنش‌هایی بین خودشان درخصوص این موارد وجود دارد، چون طالب از یک رهبر خاص تبعیت نمی‌کند. در حال حاضر در خود هسته مرکزی طالبان چند جناح وجود دارد، گروهی از آنها طرفدار این هستند که دخترها و خانم‌ها به مدرسه و دانشگاه بروند، ولی در مقابل عده‌ای هم هستند که افراطی هستند و این چند دستگی در میان آنها کاملا به چشم می‌آید.
وی با اشاره به این موضوع که افغانستان وضعیت خوبی برای خانم‌ها ندارد، از طرح‌های دانشجویان افغان برای زنان کشور خود گفت: ما دانشجویان خانمی داریم که در مقاطع لیسانس، ارشد و دکتری هستند، فعلا کلاس‌های مجازی را برای خانم‌ها در افغانستان راه‌اندازی کردند تا آنها از درس و تحصیل خود باز نمانند. ما حتی با نمایندگان طالبان صحبت‌هایی در این امور کردیم و از آنها خواستیم که ما را حمایت کنند، آنها هم خودشان ما را تشویق کردند و گفتند که کار خوبی می‌کنید و توصیه کردند که نگذاریم دختران و زنانی که در خانه هستند، از درس و تحصیل خود بازمانند. از ما خواستند کارمان را ادامه دهیم تا انشالله فرجی شود و مشکلات تحصیل دختران برطرف شود.
میهنی در پایان صحبت‌هایش ضمن آرزوی تغییر در دیدگاه اعضای اصلی گروه طالبان اظهار کرد: در جلسه‌ای با برخی از نمایندگان این گروه که از چهره‌های برجسته طالبان بودند، پرسیدم چرا شما دختران را در زمینه تحصیلات محدود کردید، گفتند ما نوپا هستیم، فعلا توان این را نداریم که کلاس‌های دختران را از پسران جدا کنیم. یعنی برنامه ما این نیست که دختران را برای همیشه از تحصیل محروم کنیم، باید شرایط را طوری فراهم کنیم که دختران و پسران در مدارس جداگانه تحصیل کنند.