حضانت فرزند نامشروع بر عهده کیست؟

حضانت فرزند نامشروع: از جمله اصلی‌ترین وظایفی که هر پدر و مادری در قبال فرزند خود دارند، حضانت آنها است. حضانت به معنی مراقبت از فرزندان و محافظت جسمی وعاطفی از ایشان است که از نظر حقوقی هم حق والدین می‌باشد و هم جزو وظایف آنها محسوب می‌گردد. برای گرفتن بهترین وکیل انحصار وراثت در تهران کلیک کنید.

ولی سوال مهمی که امکان دارد مطرح گردد آن می‌باشد که حضانت فرزند نامشروع با چه کسی می‌باشد؟ آیا والدین فرزند نامشروع هم وظیفه حضانت فرزند خود را دارند؟ جهت اگاهی از چگونگی عملکرد بهترین وکیل تهران همراهما باشید.

تعریف رابطه نامشروع

قانون‌گذار بر اساس ماده ۶۳۲ قانون مجازات اسلامی، رابطه نامشروع میان زن و مرد را به صورت زیر تعریف کرده است:

«هنگامی که زن و مردی که با یکدیگر رابطه زوجیت ندارند، دست به عمل نامشروعی از قبیل کارهایی نظیر بوسیدن (تقبیل) و هم بستری (مضاجعه) و یا عملی که نفی کننده عفت طرفین باشد بزنند، طبق قانون جمهوری اسلامی به شلاق تا ۹۹ ضربه محکوم خواهند شد. اگر این با اکراه همراه باشد، تنها فرد اکراه کننده تعزیر می‌شود.»

تعزیر به چه معناست؟

بر اساس گزارشات مستر وکیل و به موجب ماده ۱۸ قانون مجازات اسلامی، تعزیر مجازاتی است که شامل حد، قصاص و دیه نمی‌شود. این مجازات در موقع ارتکاب اعمال حرام شرعی و یا در زمان نقض مقررات حکومتی مقرر گردیده و اعمال می‌شود. لازم به ‌ذکر است که احکام تعزیر از جمله نوع، مقدار، کیفیت اجرا و… توسط قانون مشخص می‌شود.

تفاوت رابطه نامشروع و زنا چیست؟

لازم است بدانید که هر موقع بحث رابطه نامشروع به میان می‌آید، لزوما منظور رابطه جنسی نمی‌باشد. به بیانی دیگر هر نوع عملی مغایر با عفت عمومی جامعه که از شخص سر بزند، رابطه نامشروع محسوب می‌شود.

به طور مثال رابطه دختر و پسر و رد و بدل پیامک، گفته‌های مبتذل و مستهجن هم به نوعی رابطه نامشروع به حساب می‌آید. از این رو رابطه نامشروع ممکن است معاشرت میان دو شخص باشد بدون آنکه با هم رابطه جنسی داشته باشند.

این در حالی می‌باشد که زنا یعنی برقراری رابطه جنسی و انجام عمل دخول میان زن و مردی می‌باشد که زوجیت ندارند. لذا چنین می‌توان نتیجه گرفت که رابطه نامشروع به صورت کلی با زنا فرق دارد.

مجازات اشخاصی که مرتکب برقراری رابطه نامشروع شده‌اند، ۹۹ ضربه شلاق تعزیری و مجازات اشخاصی که مرتکب زنا گردیده‌اند، ۱۰۰ ضربه شلاق حدی می‌باشد.

ممکن است این سوال ذهنتان را مشغول کرده باشد که تفاوت مجازات تعزیری و مجازات حدی در چیست؟

میزان مجازات تعزیری بسته به نظر حاکم شرع و قاضی می‌باشد. این میزان امکان دارد به اقتضای زمان و مکان ارتکاب جرم، نوع جرم انجام شده و همچنین فرد مرتکب شونده مغایر باشد، ولی این میزان همیشه از بیشترین حد شرعی که صد ضربه شلاق است، کمتر می‌باشد.

این در صورتی است که قانون‌گذار میزان مجازات حدی را با مراجعه به قرآن و اقتباس از متن روان و صریح آن تعیین نموده و حق هیچ نوع کم یا زیاد کردن مقدار آن را با توجه به نوع گناه و شرایط گوناگون ندارد.

به طور مثال در قرآن کریم به منظور مجازات شرب خمر، ۸۰ ضربه شلاق تعیین گردیده است. از این رو میزان شرب خمر هر مقدار که باشد، خواه کم و خواه زیاد، شخص مرتکب شونده مشمول این حد خواهد شد.

ولد زنا یا ولد الشبهه

طبق توضیحات فرزندی که از طریق زنا و رابطه نامشروع و در خارج از قالب ازدواج به دنیا می‌آیند، ولد زنا نامیده می‌شوند. همینطور در صورتی که مرد با زوجه‌ای به تصور اینکه این زن همسر خود او می‌باشد، رابطه برقرار کند و این نزدیکی منجر به بارداری زوجه شود، کودک متولد شده را ولد الشبهه یعنی فرزند متولد شده از روی گمان می‌گویند.

آیات بسیاری در قرآن کریم آمده‌اند که دلالت بر مذمت ولد زنا دارد. این عمل جزو گناهان کبیره و نابخشودنی محسوب می‌گردد.

احکام ولد زنا

کودک حاصل از زنا، فرزند پدر و مادر مرتکب زنا نمی‌باشد. لذا نه از والدین زناکار خود ارث خواهد برد و نه والدین از او چیزی به ارث می‌برند.

این در صورتی می‌باشد که اگر ولد زنا ازدواج کند، بر حسب احکام ارث همسر و فرزندان او از وی ارث خواهند برد. از جمله احکام اصلی در تولد ولد زنا این می‌باشد که چنانچه پدر فرزند زنا سید باشد، اشخاصی که غیر هاشمی هستند حق ندارند زکاتی به وی پرداخت نمایند.

این در شرایطی خواهد بود که هاشمی‌ها حق دارند این کار را انجام دهند. چنین فرزندی نخواهد توانست در آینده مرجع تقلید و امام جماعت گردد و همچنین گواهی فرزند زنا مورد قبول نمی‌باشد.

احکام ولد الشبهه

بر خلاف ولد زنا، ولد الشبهه هم از والدین خود ارث می‌برد و هم والدین وی از او ارث خواهند برد. علاوه بر این چنین فرزندانی قادر خواهند بود مرجع تقلید و امام جماعت باشند.

حضانت فرزندان

در قانون مدنی، تعریف نشده است. ولی از نظر لغوی حضانت فرزند به این معنا است که از فرزندان نگهداری و حمایت جسمی و عاطفی شود.

به موجب قانون مدنی، حضانت فرزند، هم جزو حقوق والدین محسوب می‌شود و هم جزو وظایف ایشان خواهد بود؛ به بیانی دیگر نمی‌توان والدین را از حق حضانت فرزند خود محروم کرد و در مقابل، والدین هم حق ندارند از به عهده گرفتن حضانت فرزند خویش امتناع کرده و آنها را رها کنند.

با این حال در حالی که یکی از والدین از دنیا برود، حضانت بر عهده دیگری که زنده می‌باشد، خواهد بود و در صورت طلاق والدین از یکدیگر، حضانت فرزندان از جمله پسر و دختر تا سن هفت سالگی بر عهده مادر و بعد از آن تا سن بلوغ بر عهده پدر می‌باشد. در ادامه به بررسی بیشتر حضانت فرزند نامشروع خواهیم پرداخت.

توضیح خواهد داد حضانت فرزندان نامشروع بر عهده چه کسی است؟ آیا والدین فرزند نامشروع نیز همچون والدین فرزند مشروع حق و تکلیف به حضانت فرزند خود دارند؟

لازم به ذکر است که به موجب ماده ۱۱۶۷ قانون مدنی، کودک متولد از زنا به زناکار منتسب نخواهد بود؛ بدین معنی که از حقوق قانونی فرزند مشروع بهره‌مند نخواهد گردید.

ولی دیوان عالی کشور در طول سال‌های اخیر، یک رای وحدت رویه صادر نموده است که به موجب آن مسئله حضانت فرزند نامشروع تعیین تکلیف گردیده است.

مطابق با این رای وحدت رویه که همچون قانون لازم الاجرا می‌باشد، اصولا میان کودک مشروع و کودک نامشروع به لحاظ حقوق و تکالیف تفاوتی وجود ندارد و تنها رابطه توارث یا ارث بردن بین طفل نامشروع با والدینش منتفی خواهد بود.

از این رو، پدر و مادر نامشروع نیز حق و وظیفه حضانت فرزند نامشروع خود را خواهند داشت. به علاوه آنکه می‌بایست نفقه فرزند نامشروع را هم به او پرداخت کنند و برای وی شناسنامه دریافت کنند.

به همین خاطر، در حال حاضر حضانت کودک نامشروع با والدینش بوده و از این حیث تفاوتی میان حضانت کودک متولد از زنا و کودک مشروع وجود ندارد.

عدم قبول حضانت متولدین رابطه نامشروع توسط والدین عرفی آنها

همانگونه که پیش‌تر نیز به آن اشاره کردیم، بر طبق ماده ۱۱۷۲ قانون مدنی هیچ کدام از والدین حق اجتناب و سرپیچی از وظیفه نگهداری کودک در مدت زمان عهده دار بودن حضانت او را نخواهند داشت.

در شرایطی که یکی از والدین، زانی و یا زانیه، در مقابل انجام تکلیف خود قصور کرده و از این عمل خودداری نماید، حاکم با در نظر گرفتن درخواست شخص دیگر و یا با نظر به تقاضای قیم و یا فرد مدعی العموم، حق حضانت کودک متولد شده از رابطه نامشروع را به هریک از والدین عرفی که حضانت کودک بر ذمه ایشان می‌باشد، الزامی می‌کند.

چنانچه شخص حتی با وجود اجبار هم حاضر به قبول چنین امری نگردد، حضانت کودک را به خرج پدر عرفی او و در صورت مرگ پدر، به خرج مادر عرفی او تامین می‌کنند.

بر حسب ماده ۴۵ قانون جدید حمایت خانواده، رعایت غبطه مصلحت فرزند یکی از اصلی‌ترین شرایط انتخاب واگذاری حضانت کودک است.

همچنین بر اساس ماده ۵۴ قانون جدید حمایت خانواده، در صورتی که یکی از پدر یا مادر که تکلیف حضانت کودک را دارد، از انجام وظایف تعیین شده خودداری کند، برای مرتبه اول محکوم به پرداخت جریمه نقدی درجه هشت خواهد شد. چنانچه این شخص عمل خود را مجددا تکرار نماید، از طریق قانون به حداکثر مجازات محکوم خواهد گردید.