روغن موتور چیست و چه کمکی به خودرو می کند؟

روغن موتور خوب از مشغله های ذهنی است که هر کسی که وسیله ای نقلیه داشته باشد ، باید به فکر آن باشد . اجزای وسیله نقلیه و یا هر ماشین دیگری ، اگر با سیستم روغنی کار کنند ، نیاز مند یک روغن خوب هستند ؛ همگی با مشکلاتی ک روغن های نامرغوب و بی کیفیت و یا رو غن های سوخته و دست دوم برای ماشین و موتور ایجاد می کنند ، آشنایی داریم ، پس بدون اتلاف وقت به سراغ معرفی ، شناسایی و آشنایی با یک روغن موتور خوب می رویم . تا انتهای این متن با عالی رو همراه باشید .

روغن موتور چیست؟

روغن موتور چیست؟ روغن موتور مایعی است که جهت کاهش اصطکاک و ساییدگی بین قطعات به کار رفته موتور سیکلت استفاده می شود . ضمن اینکه روغن موتور به عنوان خنک کننده کلاچ و روان کاری گیربکس موتور نیز کاربرد دارد. عمل کرد روغن موتور از این قرار است که ذرات ریز ماحصل ساییدگی قطعات موتور و ذرات معلق حاصله بر اثر احتراق موتور را جذب و پیرو فرایند روان کنندگی به فیلتر روغن انتقال می دهد و در نهایت در مصرف طولانی مدت موتور در مقابل اسیدی ، زنگ زدگی و اکسیداسیون قطعات نیز جلوگیری می کند. همچنین روغن موتور وظیفۀ تعادل بین گیربکس و کلاچ موتور و حفاظت از انجین موتور را دارد. بنابر این یکی از مهمترین و پرمصرف ترین آیتمها بعد از خرید موتور سیکلت محسوب می شود. با توجه به اینکه روغن موتور بر حسب تعیین و ارتباط مستقیم سازندگان کارخانه ای موتور سیکلت می باشد بنابر این بهتر است شما از برند و میزان گرانروی روغن موتوری که به پیشنهاد شرکت سازنده در دفترچه آمده عمل کنید.

انواع روغن موتور

روغن موتور سیکلت در انواع فول سنتتیک، سِمی سنتتیک و معدنی تولید می گردد که در صورتی که شما موتور سیکلتی با حجم موتور کم ولی شرایط عملیاتی سخت خریدید روغن موتور سِمی سنتتیک، برای موتورهای با حجم موتور بالا یا اسپرت و مسابقه ای روغن موتور فول سنتتیک و در آخر برای موتور با حجم کم و فشار و شرایط عملیات راحتتر روغن موتور معدنی پیشنهاد می گردد. لازم به ذکر است روغن موتورمعدنی از شاخص گرانروی کمتری نسبت به روغن موتور سنتتیک دارد. در صورتی که شما با مواد افزودنی بهبود دهنده روغن موتور معدنی را ارتقا دهید تا شاخص گرانروی را بالا ببرید ممکن هست با مشکلاتی برخورد کنید که از جمله زمانی که دمای موتور بالا رود خیلی زودتر از روغن های سنتتیک دچار کاهش گران روی گردد.یکی از افزودنیها به روغن موتور پاک کننده ها هستند که دلیلی برای دیر تر تیره شدن روغن ها می باشند.

نقش روغن موتور در موتور سیکلت

روغن موتور موتور سیکلت جزو اعضای اصلی و پرکاربرد و بسیار موثر موتور می باشد که معمولا بعد از خرید موتور سیکلت در مورد زمان تعویض، مدل مورد استفاده و روش نگهداری آن در تابستان و زمستان توضیح داده شده است. زمانی که موتور سیکلت شما خریداری میگردد امکان دارد به علت ذرات مختلفی که در کارخانه و در زمان ساخت وارد روغن موتور اصلی گردیده، بنابراین همگان بر این باورند که در فاصله زمانی یکماهه و یا پس از طی مسافت صد کیلومتر روغن موتور را بر اساس توصیه کارخانه در دفترچه مربوطه تعویض کنید.

چه روغن موتوری مناسب است؟

برای تعیین روغن موتور مناسب علاوه بر دفترچه باید به نکات دیگری توجه کنید. در ابتدا باید بدانید که انجین موتور شما خشک هست یا تر؟ در صورتی که انجین موتور شما تر باشد روغنی که عوض می کنید اصطلاح (عملکرد کاهش مصرف سوخت ) را نداشته باشد چون مواد بهبود دهنده اصطکاک در این روغن موتورها باعث خرابی زود هنگام در کلاچ موتور شما می گردد.

از برندهای خوب و با کیفیت روغن موتور ایرانی می توان به ، ایرانول و موتوسل اشاره کرد.

روغنی مرغوبتر است که بهترین و بیشترین افزودنی و پاک کننده  را داشته و راندمان و عملکرد خوبی در روغن کاری قطعات، جذب آلودگیها در روغن و پایداری بیشتری در برابر خوردگی را دارا باشد و بر روی قطعات به بهترین نحو در زمان روشن و خاموش بودن موتور باقی بماند.

کیفیت و کارایی روغن موتورسیکلت:

روغن موتور خوب غلظت مناسبی برای موتور شما دارد به این معنی که نه زیادی غلیظ است که به سختی در  لابلای قطعات لازم جاری گردد و  به پمپ روغن خود فشار بیاورد و نه خیلی رقیق که زود دچار حباب شود و یا تبخیر گردد. یک روغن موتور خوب باید به مرور زمان و بر اثر دریافت ناخالصی ها تیره شود نه خیلی زود که فکر کنیم براثر دریافت ناخالصی و دوده های حاصل از دمای بالا و احتراق تیره شده و نه خیلی دیر که فکر کنیم مقاومت بالاییدر برابر آلودگیها دارد. معمولا بعد از طی مسافت 1000 کیلومتر توصیه می شود روغن موتور را عوض کنید به این علت که معمولا موتور زمان زیادی در ترافیک و در جا روشن کار می کند و این تایم در کیلومتر شمار موتور محسوب نمی شود. روغن موتور در موتور سیکلت باید کاملا دقیق و محاسبه شده(طبق چگالی حجمی آن) بر اساس فضای خالی بین قطعاتی که روغن در بین آنها جریان دارد از جمله چرخ دنده گیربکس، یاتاقان زیر میل لنگ و شاتون ،پیستون و سیلندر تعیین گردد. هر انجین موتوری غلظت روغن موتور مختص خود را می طلبد و در صورت تغییر غلظت روغن بدون تحقیق، نه تنها تاثیر مثبتی از نظر کاهش اصطکاک نمی بینیم بلکه باعث افزایش زیادی اصطکاک ، افزایش دما و تلفات جانبی و آسیب جدی به قطعات می گردد. همان طور که گفتیم انتخاب غلط روغن موتور تاثیرات منفی اولیه در مصرف سوخت، تعویض دنده و سرعت دارد و همچنین فشار زیادی به یاتاقان های میل لنگ و پمپ روغن می آورد . همچنین با افزایش دمای انجین موتور، خرابی رینگ پیستون و بلبرینگ دو سر میل لنگ رو به رو است. بر همین اساس غلظت یک روغن موتور دقیقا بر حسب آلیاژ مورد استفاده در قطعات مصرفی موتور سیکلت چگالی حجمی موتور بر حسب فضای خالی بین قطعات طراحی و تعیین می گردد که بهترین عملکرد را از نظر روان کنندگی، کاهش اصطکاک، افزایش جذب آلاینده های ناشی از سوخت و کاهش دمای انجین دارا باشد و در نهایت باعث عملکرد و راندمان مطلوب موتورسیکلت شما گردد. شاخص گرانروی یا همان ویسکوزیته روغن موتور رابطۀ برعکس با تغییرات گرانروی در اثر دما دارد یعنی هر چقدر شاخص ویسکوزیته بالاتر تغییرات گرانروی در اثر افزایش دما کمتر است.

روغن موتور سیکلت در سه طبقه بندی

درجه بندی روغن موتور

روغن موتور براساس ویسکوزیته و یا گرانروی درجه بندی می گردد. به این معنی که ویسکوزیته با غلظت روغن موتور سیکلت رابطه مستقیم دارد. روغن ها همچنین با توجه به دمای محیط تغییر می کنند در واقع به این معنی که شاخص گرانروی روغن موتور با تغییر دما تغییر می کند و روغنی که در تابستان استفاده می کنید با روغن زمستان فرق می کند. برای مثال روغن موتور 1040W  را در تابستان و 1050W  را در زمستان پیشنهاد می دهند. زمانی که روغن موتور خود را تعویض می کنید باید توجه کنید که از همان نوع، برند و گرانروی روغن موتور قبلی استفاده نمایید زیرا مواد افزودنی هر نوع و برند روغن موتور سیکلت متفاوت و پیچیده  است و ممکن است با تغییرش به موتور شما آسیب بزند ضمن اینکه با تکرار همان روغن موتور صحت و سلامت موتور خود را تعیین می کنید. وقتی از موتور و روغن موتور خود استفاده می کنید همزمان با افزایش دمای انجین و سیلندر و سوپاپ مقداری از روغن تبخیر میشود و حجمش کمتر می گردد اما افزودنی هایش همچنان باقی می مانند. هر چقدر روغن گرانروی و ویسکوزیته بیشتری داشته باشد دیرتر تبخیر می گردد و حجمش کمتر می شود.

توصیه های لازم جهت تعویض روغن موتور

روغن موتوری که برای خودرو استفاده میشود برای موتور سیکلت قابل مصرف نیست و باعث آسیب موتورمان می گردد. چون روغن موتور سیکلت  نسبت به خودرو باید قدرت پاک کنندگی بیشتری داشته باشد،  از افزودنی های شیمیایی خاصی بهره برده باشد و در نهایت امکان خنک کنندگی بیشتری دارا باشد. ویژگی انحصاری  موتور سیکلت ها و احتراق ناقصشان و بالا بودن دمای عملیاتی ، کثیفی و ویسکوزیته سریعتر روغن آنها  باعث می شود خیلی سریعتر از روغن خودرو نیاز به تعویض داشته باشند. بنابراین فرمول روغن موتور سیکلت شاخص گرانروی مختص خود و قدرت بیشتر برای بهبود عملکرد در زمان طولانی نسبت به خودرو را دارد. در صورتی که با افت مقدار روغن موتور بدون دلیل مواجه شدید جای نگرانی نیست چون معمولا تا زمانی که  بدنه سیلندر کامل پاک شود مقدار خیلی کمی روغن به داخل سیلندر از رینگ منتقل شده و سوخته  می شود که به مرور زمان این مشکل حل می گردد. برخی فکر می کنند هر چه روغن موتور بیشتر بریزند برای موتور بهتر است در صورتی که اینطور نیست و در صورت زیاد بودن روغن از حد مجاز وضعیت هیدرواستاتیک و یا هیدرو دینامیک اتفاق می افتد که برای موتور مشکل ساز است. زمانی هست که ما از موتور سیکلت خود به مدت طولانی استفاده نمی کنیم اما لازم هست به توصیۀ شرکت سازنده سر تایم مشخصی که معمولا مسافت مشخصی طی می گردد به طور مثال سالی 1000 کیلومتر چه در صورت مصرف یا عدم مصرف روغن موتور تعویض گردد. این امر به علت اکسید شدن یا زنگ زدگی و یا رسوب شدن آلودگی به صورت لایه ای روی قطعات فلزی موتور الزامی است. معمولا مدت زمان مصرف روغن موتور سه ساله است و بعد از آن مورد مصرف موتور سیکلت نمی باشد. در صورتی که روغن موتور خود راعوض کردید و مقداری باقی ماند حتما باید هوای داخل ظرف را تخلیه کنید و از مقدار باقیمانده بعد از موعد مقرر مجدد استفاده نمایید که معمولا این مشکل را با کیسه های پلاستیکی بجای قوطی فلزی و یا پلاستیکی برای خارج کردن هوا برطرف می کنند. روغن موتوری که برای موتورهای اسپرت مسابقه ای استفاده می گردد الگوی خوبی برای استفادۀ شما نیست و مختص زمان محدودی و فقط جهت مسابقه ارتقا داده شده است. در فصل سرد علیرغم روغن موتور برند خوب با افزودنی عالی باز هم شما نیاز به گرم کردن موتور دارید چون روغن در دمای پایین چسبندگی بالایی دارد و دیرتر به قطعات موتور شما منتقل می شود.بنابراین توصیه می شود حتما دو دقیقه ای به موتور خود در زمستان زمان دهید.در پایان یاد اور می شویم که حتما از روغن موتور مخصوص موتور سیکلت خود استفاده نمایید نه روغن موتور گرانتر با ویسکوزیتۀ متفاوت و باید بدانید که روغن موتور چه در صورتی که از موتور خود استفاده کنید یا نکنید به مرور زمان اکسیده می گردد مواد افزودنی آن خاصیت خود را از دست می دهند و الزاما در موعد مقرر خود اقدام به تعویض روغن نمایید.

در پایان پیرو تحقیقاتی که کارشناسان از تعمیرگاههای معتبر موتور سیکلت فروشگاه داشتند

پیشنهادات روغن موتور مخصوص هر موتور سیکلت را به تفکیک برای شما می آوریم.

روغن موتور بهران

موتور سیکلت های فیدل ویند و کلاسیک و طرح ویو 1040 روغن موتور سوپر پیشتاز 1040

موتور سیکلت های Z2,Z3  و کاوان و شیان روغن موتور 2050

موتور سیکلت وسپا 1550و1560 روغن موتول کبیر مدل موتورکس در هر 2000 کیلومتر

موتور سیکلت کاوازاکی و KTM  روغن موتور1550 بهران

روغن موتور 1040SL موتورکس

امیدوراریم در پایان این مقاله شما بتوانید روغن موتور خوب و مناسبی برای موتور سیکلت خود تهیه نمایید.

عالی رو فروشگاهی برای فرش انواع موتور سیکلت ، اسکوتر ، دو چرخه ، موتور برقی ، کلاه کاسکت و … است که خدمات خود را به صورت حضوری و غیر حضوری ، به مشتریان عزیز ، ارائه می کند . مشتریان عزیز می توانند در استان تهران به صورت حضوری به خرید بپردازند و در دیگر شهر ها و استان ها می توان به صورت غیر حضوری و آنلاین ، از طریق همین سایت ، اقدام به ثبت سفارش کرد ، و محصول مورد نظر را در محل تحویل گرفت ؛ عالی رو به صورت فعال به سراسر کشور ارسال مرسوله های خود را دهر آن چه باید در مورد نحوه تولید روغن موتور بدانید!

نحوه  تولید روغن موتور از روغن پایه موضوع جذاب اولین مقاله صفحه لینکدین شرکت ، بزرگ ترین تولیدکننده روغن پایه در خاور میانه است. پیش از آن که داستان تبدیل روغن پایه از پالایشگاه تا روغن موتور (روغن نهایی) در موتور خودروی شما را واکاوی کنیم، نخست به یک پرسش کلیدی پاسخ می دهیم؛

روغن موتور چیست؟

روغن موتورها که جزء دسته روانکارها به شمار می روند، بخش حیاتی برای موتور خودرو هستند که از اصطکاک و سایش میان اجزای آن جلوگیری می کنند. عدم استفاده از روغن موتور یا تعویض نکردن به موقع آن موجب خرابی قطعات موتور خودرو شده و به آن آسیب جدی می رساند. به همین خاطر است که پس از طی مسافتی مشخص می بایست آن را تعویض کرده و با انتخاب یک روغن مناسب با مشخصات فنی موتور خودروی خود، عملکرد نرم و روان آن را تضمین کنید.

اجزا و انواع روغن موتور

روغن های موتور ترکیبی از روغن پایه و انواع افزودنی ها با عملکرد و خاصیت های مختلف هستند. یکی از روش های دسته بندی روغن موتور آن را به سه دسته روغن معدنی، مصنوعی و نیمه مصنوعی تقسیم می کند. این تقسیم بندی بر پایه تولید روغن موتور بر پایه نفت خام تصفیه شده یا مواد پلیمری و آزمایشگاهی بنا شده است.

نحوه تولید روغن موتور

ادتیو های روغن موتور شامل طیف وسیعی از مواد هستند که هر کدام ویژگی هایی مانند ضد سایش، ضد کف، ضد خوردگی، خنثی کردن اسید و نگهداری ویسکوزیته را به محصول نهایی (Finish Product) می بخشند. برقرار کردن تعادل میان مقدار روغن پایه و مقدار این ادتیوها، کار سخت و چالش برانگیزی برای تولیدکنندگان روغن موتور (Motor Oil) به حساب می آید.

تاریخچه استفاده از روغن موتور

به کار گیری روغن ها و روانکار به هزاره چهارم پیش از میلاد باز می گردد. زمانی که مردم با چرخ و ارابه جابجا می شدند و چرخ ها بر اثر اصطکاک نیم سوز می شدند، از روغن های گیاهی مانند روغن زیتون مرسوم گشت. این در حالی بود که عملکرد روغن های گیاهی به علت مقاومت پایین و نیم سوز شدن به هیچ عنوان مناسب و کارآمد نبود.

اندکی پس اولین چاه استخراج مدرن نفت در قرن 19 میلادی، به مرور روانکارهایی بر پایه نفت خام تولید و استفاده گردید، اما تحول این صنعت به اختراع اتومبیل و نیاز مبرم به روغن موتورهای با کیفیت رخ داد. روغن موتورهایی که کیفیت بالا و عمر بیشتری داشته باشند و بتوانند نیاز موتورهای روز به روز پیچیده تر خودرو را مرتفع نمایند.

وظیفه اصلی روغن موتور

روان سازی و کم کردن اصطکاک بین اجزای موتور اصلی ترین و مهم ترین وظیفه روغن موتور به شمار می رود. با این وجود روغن های موتور وظایف دیگری نیز مانند جلوگیری از زنگ زدگی، خوردگی، افزایش کارایی، حفاظت از سطوح فلزی، پاک کنندگی موتور و موارد جزئی دیگر است.

البته در نظر داشته باشید که تمام روغن ها این وظایف را به درستی انجام نمی دهند. در صورتی که مورد استفاده متناسب با ویژگی ها و مشخصات موتور خودرو نباشد، نه تنها کمکی به عملکرد مناسب آن نمی کند بلکه ممکن است کارایی خودرو را کاهش داده و حتی آن را با آسیب مواجه کند.

انواع روغن موتور

1- روغن موتور تمام سنتتیک:

روغن های تمام سنتتیک (Fully Synthetic) به طور کامل در آزمایشگاه تولید شده، خالص هستند و توان کارایی موتور خودروی شما را به حداکثر ظرفیت آن می رسانند. همچنین این روغن موتور ها مصرف سوخت را کاهش داده و به دلیل همین ویژگی های مثبت گران تر از دیگر انواع روغن هستند.

مرور ویژگی های روغن موتور تمام سنتتیک:

• کاهش مصرف سوخت
• جلوگیری از فرسودگی قطعات
• ناخالصی کمتر نسبت به سایر روغن ها
• عمر مفید بیشتر و نیاز کمتر به تعویض
• افزایش طول عمر اجزای موتور
• مقاوم در مقابل گرما

2- روغن موتور نیمه سنتتیک:

مرور ویژگی های روغن موتور نیمه سنتتیک:

• قیمت ارزان تر نسبت به روغن موتور تمام سنتتیک
• دارا بودن برخی ویژگی های مثبت روغن موتور تمام سنتتیک
• عملکرد ضعیف تر نسبت به روغن های تمام سنتتیک
• کارایی بهتر نسبت به روغن های معدنی

3- روغن موتور معدنی:

مرور ویژگی های روغن موتور نیمه سنتتیک:

• قیمت ارزان
• نیاز به تعویض در کوتاه مدت
• مناسب برای موتورهای قدیمی و ساده
• ناتوانی در کاهش حرارت موتور

مواد افزودنی (ادتیو) روغن موتور

1- بازدارنده های کف به جهت ممانعت از ایجاد کف و حباب در روغن

2- بازدارنده های خوردگی برای محافظت در برابر زنگ زدگی با تشکیل یک نوار محافظ

3- ضد یخ برای بهبود سیالیت روغن موتور در دما های پایین و سرمای شدید

4- پراکنده کننده ها و آنتی اکسیدان ها برای جلوگیری از به وجود آمدن ناخالصی ها و تجمع آن ها روی قطعات موتور

5- عوامل ضد سایش برای کمک به روانکاری آنی حین استارت موتور خودرو و کاهش حداکثری سایندگی قطعات

6- تنظیم کننده های شاخص ویسکوزیته برای بهبود عملکرد روغن در دمای بالا

ضمن سپاس از شما همراه گرامی با شرکت نفت سپاهان، بزرگ ترین تولید کننده روغن پایه در خاور میانه و تولید کننده محصولات روغن موتور اسپیدی، در مقالات بعدی به دیگر مباحث مربوط به روغن پایه، روغن موتور، انواع دیگر روغن و سوالات پر تکرار شما خواهیم پرداخت.

شما می توانید پرسش های خود را در بخش کامنتروغن موتور جز حیاتی برای عملکرد مناسب و طول عمر موتورهای احتراق داخلی است، خواه در خودروها، کامیون‌ها، موتورسیکلت‌ها به کار رود یا سایر ماشین‌آلات مانند ماشین چمن‌زنی و موتور ژنراتورها. در موتورها قطعاتی وجود دارد که در مقابل یکدیگر حرکت می‌کنند و اصطکاک بین قطعات با تبدیل انرژی جنبشی به گرما سبب می‌شود نیروی مفید هدر رود. نتیجه می‌تواند راندمان پایین‌تر و تخریب موتور باشد. بنابراین در کلام ساده می‌توان گفت روغن‌کاری مناسب باعث کاهش مصرف سوخت، قدرت تلف شده و افزایش طول عمر موتور می‌شود. با این مقدمه به سراغ بررسی کارکرد روغن موتور می‌رویم.

روغن موتور چیست؟

اجازه دهید ابتدا به تعریف بپردازیم. از نظر فرمولاسیون شیمیایی، این ترکیبات از روغن‌های پایه تقویت شده همراه با افزودنی‌های مختلف و بهبود دهنده‌های شاخص ویسکوزیته تشکیل شده‌اند. از نظر کارکرد، وظیفه آن‌ها این است که موتور را از لجن و دترجنت‌ها (شوینده‌ها) تمیز کنند. همچنین اسیدهای ناشی از اکسیداسیون را خنثی کرده که نتیجه بهبود آب‌بندی رینگ‌های پیستون و خنک‌کردن موتور است. روغن موتور می‌تواند معدنی یا مصنوعی باشد و بسته به این موضوع آن‌ها می‌توانند ترکیبات متفاوتی از نفت خام تصفیه شده یا پلیمرهای تولید شده در آزمایشگاه داشته باشند.

روغن موتور معدنی و مصنوعی

روغن موتور معدنی از نفت خام ساخته می‌شود. نفت خام پس از استخراج و انتقال به یک پالایشگاه، چندین فرآیند پالایشی را طی می‌کند تا برخی ناخالصی‌ها حذف شود. این  نوع از روغن‌ها از هیدروکربن‌ها (اکسیژنه یا غیر اکسیژنه) تشکیل شده‌اند، اما ممکن است حاوی ترکیباتی مانند گوگرد یا نیتروژن نیز باشند. پس از پردازش، مواد افزودنی به روغن موتور به اصطلاح معدنی اضافه می‌شود تا عملکرد آن بهبود یابد.

روغن مصنوعی را می‌توان به صورت شیمیایی در آزمایشگاه ایجاد کرد، اما می‌تواند از نفت تصفیه شده نیز تهیه شود. پالایش روغن مصنوعی فرآیند پیچیده‌تری نسبت به روغن معدنی است. در این فرآیند ساختار مولکول‌های هیدروکربن اصلاح می‌شود و در نهایت بهترین آرایش مولکولی به دست آمده حفظ می‌شود. افزودنی‌های زیادی نیز به روغن‌های مصنوعی اضافه می‌شوند. روغن موتور به اصطلاح مصنوعی روغنی با کیفیت بالا در نظر گرفته می‌شود که خالص‌تر است و عملکرد بالاتری نسبت به روغن موتور معدنی دارد.

افزودنی‌ها

برای اطمینان از کیفیت، عملکرد و طول عمر روغن موتور مواد افزودنی هم به روغن‌های معدنی و هم به روغن‌های مصنوعی اضافه می‌شود. افزودنی‌ها باید با روغن پایه مخلوط شوند تا به طور موثر عمل کنند. نسبت مواد افزودنی در روغن پایه می‌تواند تا 20٪ باشد. این ترکیبات اجزای محلول در روغن هستند که به روغن خواص اضافی می‌دهند که قبلاً نداشته است. هدف استفاده از افزودنی‌ها در روغن موتور عبارت است از:

• بهبود عملکرد سطوح برای مثال جلوگیری از سایش و خوردگی
• محافظت از روغن برای مثال افزودنی‌های ضد کف برای جلوگیری از کف و ورود اکسیژن
• بهبود کیفیت روغن برای مثال بهبود‌دهنده شاخص ویسکوزیته

انواع افزودنی‌ها و نقش آن‌ها در روغن موتور عبارت است از:

• افزودنی‌های بازدارنده اکسیداسیون: با گذشت زمان روغن موتور اکسید می‌شود. در این شرایط قطعات موتور به طور ناکارآمدی روغن‌کاری می‌شوند. به همین دلیل است که روغن موتور باید به طور منظم تعویض شود. با این حال، افزودنی بازدارنده اکسیداسیون فرایند اکسیداسیون را کند کرده و طول عمر روغن موتور را بهبود می‌بخشد.
• مواد افزودنی شوینده یا دترجنت:  ویژگی اصلی این دسته از افزودنی‌ها حذف رسوبات و ریز ذراتی است که هنگام استفاده از وسیله نقلیه روی سطوح ایجاد می‌شود. این افزودنی‌ها از چسبیدن آلاینده‌ها به اجزا، به ویژه اجزای داغ مانند پیستون یا رینگ پیستون جلوگیری می‌کنند.
• مواد افزودنی دیسپرس‌کننده: دیسپرسنت‌ها افزودنی‌هایی هستند که آلاینده را در حالت سیال معلق نگه می‌دارند. یه عبارتی به عنوان یک حلال عمل می‌کنند که در حفظ تمیزی روغن و جلوگیری از تشکیل لجن موثر است. بنابراین از تجمع رسوب بر روی قطعات موتور جلوگیری کرده و رسوبات به فیلتر روغن منتقل می‌شوند.
• افزودنی‌های ضدکف: استفاده از افزودنی‌های شوینده می‌تواند روی سطح روغن کف ایجاد کند. این کار از روغن‌کاری صحیح قطعات موتور توسط روغن جلوگیری می‌کند. افزودنی ضدکف برای جلوگیری از این اتفاق استفاده می‌شود.
• افزودنی‌های ضدسایش: این‌ها افزودنی‌های اصلاح‌کننده اصطکاک نیز نامیده می‌شوند. افزودنی‌های ضدسایش لایه‌ای از روغن جامد اضافه می‌کنند که به محض راه‌اندازی خودرو، موتور را روان‌کاری می‌کند؛ بنابراین از اصطکاک بین قطعات جلوگیری می‌کند. این افزودنی بیشتر در روغن‌های معدنی استفاده می‌شود.
• مواد افزودنی بازدارنده خوردگی: موتور از قطعات فلزی که به زنگ‌زدگی حساس هستند ساخته شده است. مواد افزودنی ضدخوردگی قطعات را از زنگ‌زدگی محافظت می‌کند.
• اصلاح‌کننده‌های شاخص ویسکوزیته: این افزودنی‌ها تفاوت ویسکوزیته بین روغن سرد و روغن داغ را کاهش می‌دهند.
• افزودنی‌های ضدیخ: این افزودنی‌ها با تغییر دمای سخت شدن روغن به سازگاری روغن‌های موتور مختلف با محیط خود کمک می‌کنند. آن‌ها به عبارتی سیالیت روغن سرد را افزایش می‌دهند.

“ ” به شما اطلاعات بسیار جزیی‌تری را در مورد نقش افزودنی‌ها در ایجاد روانکارها اعم از روغن‌ها ارائه می‌دهد.

کارکرد روغن موتور چیست؟

برای درک بهتر این که روغن موتور چه کار می‌کند، مهم است بدانید چرا از آن استفاده می‌شود:

• کاهش اصطکاک و سایش: رایج‌ترین و ضروری‌ترین عملکرد روغن موتور به حداقل رساندن اصطکاک و سایش بین قطعات است. روان‌کننده‌ها یک لایه روغن روی سطوح فلزی تشکیل می‌دهند تا اصطکاک را کاهش دهند. کاهش اصطکاک از گرم شدن و سایش بر روی سطوحی مانند یاتاقان موتور جلوگیری می‌کند.
• تمیز نگه‌داشتن: تمیز نگه داشتن قطعات موتور یکی دیگر از وظایف اصلی روغن موتور است. برای حفظ پاکیزگی داخلی، روغن موتور آلاینده‌ها را در سیال معلق می‌کند و از چسبیدن آلاینده‌ها به اجزای موتور جلوگیری می‌کند. روغن‌های پایه به کار رفته در این محصولات دارای درجه حلالیت متفاوتی هستند که در ایجاد پاکیزگی داخلی موتور نقش دارند. منظور از حلالیت توانایی یک سیال برای حل کردن آلاینده‌های  جامد، مایع یا گاز است.
• خنک کردن: کاهش اصطکاک گرما را در قطعات متحرک به حداقل می‌رساند و این امر دمای عملکرد کلی تجهیزات را کاهش می‌دهد. روان‌کننده‌ها همچنین گرما را از سطوح تماس جذب  و آن را به مکانی برای پراکندگی ایمن مانند مخزن روغن منتقل می‌کنند. قابلیت انتقال حرارت به ویسکوزیته روغن پایه بستگی دارد. روغن‌های سبک‌تر تمایل دارند گرما را با سهولت بیشتری منتقل کنند.
• ایجاد مهر و موم: روغن موتور در مکان‌هایی مانند محفظه احتراق به عنوان یک مهر و موم دینامیک عمل می‌کند. این ویژگی کمک می‌کند تا حلقه‌های پیستون در برابر دیواره سیلندر محکم بمانند تا از آلودگی روغن توسط گازهای خروجی داغ جلوگیری شود و فشرده‌سازی موتور به حداکثر برسد. یک مهر و موم خوب همچنین به جلوگیری از خروج روغن از محفظه احتراق کمک می‌کند که در کاهش مصرف روغن نقش دارد.
• کاهش شوک: یکی دیگر از وظایف اصلی روغن موتور، مهار ضربه شوک مکانیکی است. یک فیلم روان‌کننده قوی می‌تواند در برابر پارگی مقاومت کند. با کاهش ضربه مکانیکی به قطعات، سایش و نیروهای آسیب‌رسان به حداقل می‌رسد و طول عمر کلی قطعه افزایش می‌یابد. یک مثال عالی از شوک میرایی روغن موتور در جعبه دنده موتور سیکلت است. اگر روغن ویسکوزیته خود را از دست بدهد و نتواند یک لایه قوی و ضخیم روی دنده‌ها تشکیل دهد، می‌تواند منجر به تعویض با صدای بلند و نامرتب شود که این مطلوب هیچ راننده‌ای نیست.
• جلوگیری از خوردگی: یک روغن موتور خوب باید توانایی جلوگیری یا به حداقل رساندن خوردگی اجزای داخلی را داشته باشد. برای انجام این کار روغن یا از نظر شیمیایی محصولات خورنده را خنثی می‌کند یا مانعی بین اجزا و مواد خورنده ایجاد می‌کند.
• انتقال انرژی: از آنجایی که روان‌کننده‌ها تراکم‌ناپذیر هستند، می‌توانند به عنوان یک واسطه انتقال انرژی مانند تجهیزات هیدرولیک یا بالابرهای سوپاپ در موتور خودرو عمل کنند. سیستم‌های زمان‌بندی متغیر سوپاپ در بسیاری از موتورهای جدیدتر نیز از روغن موتور به‌عنوان سیال هیدرولیک برای فعال کردن اجزا استفاده می‌کنند. این حیاتی است که روغن تمیز بماند و ویسکوزیته را حفظ کند تا به اندازه کافی بتواند این نقش را ایفا کند.

نقش فیلترهای روغن در کارکرد روغن موتور چیست؟

انواع مختلفی از آلاینده‌ها وجود دارند که می‌توانند وارد روغن موتور شوند و اکثر آنها پتانسیل تخریبی دارند. این‌ها شامل آب، گلیکول، سوخت، روغن نامناسب، کثیفی، زباله‌های ناشی از سایش و غیره است. آلاینده‌های جامد به طور کلی به عنوان مخرب‌ترین آلاینده‌ها شناخته می‌شوند. فیلتر روغن یک جز ضروری در سیستم روغن‌کاری موتور احتراق داخلی است که وظیفه اصلی آن حذف آلاینده‌ها و ناخالصی‌ها از روغن موتور هنگام گردش در موتور است. فیلتر روغن نقش مهمی در حفظ پاکیزگی و کارایی روغن موتور دارد که به نوبه خود به محافظت از اجزای داخلی موتور و افزایش عمر آن کمک می‌کند. نحوه عملکرد فیلتر روغن به شرح زیر است:

• فیلتراسیون: همانطور که روغن موتور از طریق موتور پمپ می‌شود، آلاینده‌ها و ذرات مختلفی مانند خاک، قطعات فلزی، رسوبات کربن و لجن را با خود حمل می‌کند. فیلتر روغن به طور استراتژیک در مسیر گردش روغن قرار می‌گیرد و با یک محیط فیلتر که معمولاً از کاغذ چین‌دار، الیاف مصنوعی یا ترکیبی از مواد طراحی شده، این آلاینده‌ها را به دام می‌اندازد.
• حذف آلاینده: هنگامی که روغن از فیلتر عبور می‌کند، محیط فیلتر ذرات نامطلوب را می‌گیرد و در حالی که اجازه می‌دهد روغن تمیز از آن عبور کند، ذرات نامطلوب را حفظ می‌کند. این فرآیند به طور موثر ناخالصی‌ها را از روغن حذف و از گردش آنها در موتور و ایجاد آسیب جلوگیری می‌کند.
• حفظ کیفیت روغن: با حذف آلودگی‌ها، فیلتر روغن به حفظ کیفیت روغن موتور کمک می‌کند. روغن تمیز برای کاهش اصطکاک، خنک کردن موتور و جلوگیری از سایش و پارگی اجزای حیاتی موتور بسیار مهم است.
•  تعویض فیلتر: با گذشت زمان، محیط فیلتر با آلاینده‌های به دام افتاده اشباع می‌شود و کارایی آن کاهش می‌یابد. بنابراین برای اطمینان از حفاظت مداوم از موتور، لازم است فیلتر روغن را به طور مرتب تعویض کنید.

فیلترهای روغن در انواع و اندازه‌های مختلف برای طراحی و کاربردهای مختلف موتور وجود دارند. دو دسته اصلی فیلترهای روغن وجود دارد:

• فیلترهای روغن چرخشی: رایج‌ترین نوع فیلتر روغن هستند. آنها معمولا یک قوطی استوانه‌ای با رزوه‌هایی هستند که روی بلوک موتور پیچ می‌شوند. تعویض فیلترهای چرخشی در طول تعمیر و نگهداری معمولی نسبتاً آسان است.
• فیلترهای روغن کارتریج: در برخی از موتورها، به ویژه موتورهای قدیمی یا بزرگتر، فیلتر روغن از یک عنصر فیلتر قابل تعویض تشکیل شده است که در داخل محفظه فیلتر دائمی قرار دارد. عنصر فیلتر کارتریج در هنگام سرویس فیلتر جدا شده و جایگزین می‌شود.

تعویض منظم فیلتر روغن همراه با روغن موتور برای حفظ سلامت و عملکرد موتور ضروری است. غفلت از تعویض فیلتر روغن مسدود شده یا ناکارآمد می‌تواند منجر به کاهش جریان روغن، روغن‌کاری و آسیب احتمالی به موتور شود. بنابراین پیروی از توصیه‌های سازنده برای تعویض روغن و فیلتر ضروری است تا اطمینان حاصل شود که موتور شما کارایی و دوام بیشتری دارد.

از کجا بفهمیم روغن موتور باید عوض شود؟

فرکانس تعویض روغن موتور خودرو به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله برند، مدل خودرو، نوع روغنی که استفاده می‌کنید، عادات رانندگی شما و توصیه‌های سازنده. با این حال، چند دستورالعمل کلی وجود دارد که باید در نظر گرفته شود:

• توصیه‌های سازنده: مطمئن‌ترین منبع برای تعیین فواصل تعویض روغن، دفترچه راهنمای خودرو شما است. تولیدکنندگان بر اساس مهندسی و آزمایشات خود، فاصله زمانی تعویض روغن توصیه شده را مشخص می‌کنند. این فاصله معمولاً از هر 3000 تا 10000 مایل (4800 تا 16000 کیلومتر) یا هر 3 تا 12 ماه بسته به نوع خودرو و روغن متغیر است.
• نوع روغن: نوع روغنی که استفاده می‌کنید نیز بر فاصله تعویض تاثیر می‌گذارد. روغن‌های معمولی معمولاً در مقایسه با روغن‌های مصنوعی نیاز به تغییرات مکرر دارند. روغن‌های مصنوعی به طور کلی محافظت بهتری ارائه می‌دهند و بیشتر دوام می‌آورند.
• شرایط رانندگی: اگر به طور منظم در شرایط سخت رانندگی می‌کنید، مانند گرمای شدید، سرما یا ترافیک توقف و حرکت، ممکن است نیاز به تعویض مکرر روغن داشته باشید. بکسل کردن بارهای سنگین یا رانندگی در خارج از جاده نیز می‌تواند فشار بیشتری به موتور وارد کند و نیاز به تعویض مکرر روغن داشته باشید.
•  سیستم‌های نظارت بر عمر روغن: برخی از خودروهای مدرن مجهز به سیستم نظارت بر عمر روغن هستند که شرایط رانندگی و کیفیت روغن را تجزیه و تحلیل می‌کنند تا توصیه های دقیق‌تری برای زمان تعویض روغن ارائه دهند. از راهنمایی ارائه شده توسط این سیستم‌ها حتما استفاده کنید.
• بررسی منظم: این یک تمرین خوب است که سطح و وضعیت روغن خود را به طور منظم، حتی در بین تعویض‌های برنامه‌ریزی شده روغن بررسی کنید. اگر متوجه شدید روغن کم است یا بیش از حد کثیف است زودتر آن را تعویض کنید.
• ترجیحات شخصی: برخی از دارندگان خودرو ترجیح می‌دهند روغن خود را بیشتر تعویض کنند تا خیال‌شان راحت شود، در حالی که برخی دیگر ممکن است به حداکثر فاصله زمانی توصیه شده سازنده نزدیک‌تر شوند.

اگر روغن خود را بیشتر از حد لازم تعویض می‌کنید، به خودروی شما کمکی نمی‌کند. ضرری هم ندارد، اما پول، زمان و منابع خود را هدر می‌دهید. همچنین به خاطر داشته باشید که دور ریختن روغنی که هنوز قابل استفاده است به محیط‌زیست فشار وارد می‌کند. نکته مهم در تعویض روغن این است که به خاطر داشته باشید هر چند وقت یکبار روغن خود را تعویض می‌کنید، ممکن است نیاز به تعویض فیلتر روغن هم وجود داشته باشید. دفترچه راهنمای خودرو خود را بررسی کنید تا ببینید فیلتر روغن چند وقت یکبار نیاز به تعویض دارد.

برای درک بهتر بازه تعویض روغن توصیه می‌کنیم مقاله “” را مطالعه بفرمایید. این مقاله در مورد مشخصه‌های مربوط به تعیین عمر مفید این دسته از روغن‌های محبوب و پرطرفدار برند ایرانول توضیح داده است.

چطور باید روغن موتور را تعویض کرد؟

اگر قبلا روغن خود را عوض نکرده‌اید، امیدواریم این راهنما بتواند در یادگیری و درک شما درباره نحوه تعویض روغن خودرو مفید باشد:

• دستورالعمل‌های سازنده را در نظر داشته باشید: تعویض روغن هر خودرویی متفاوت است. از نظر نوع روغن مورد نیاز، مقدار یا ترکیب، بسیار مهم است که دستورالعمل‌های سازنده خود را در نظر داشته باشید. به عنوان مثال، اگر روغن اشتباهی در خودروی خود بریزید، می‌تواند منجر به کاهش روغن‌کاری و به طور کلی کوتاه‌تر شدن عمر موتور شود. وقت بیشتری را صرف تحقیق کنید که بدانید ماشین شما به چه چیزی نیاز دارد.
• از وزن مناسب اطمینان حاصل کنید: همه موتورها وزن روغن خاصی دارند که باید در هر موتور خاص استفاده شود. در بیشتر خودروهای مدرن وزن را روی درپوش روغن زیر کاپوت نشان می‌دهند. اگر نه، ممکن است یک برچسب کوچک وجود داشته باشد که مشخص کند موتور شما به چه چیزی نیاز دارد. وزن روغن شما باید همیشه با وزن توصیه شده توسط سازنده مطابقت داشته باشد.
• ابزار محافظتی مناسب استفاده کنید: هنگام تعویض روغن در خانه، ضروری است که تجهیزات و لوازم حفاظتی مناسب برای اطمینان از تعویض ایمن، تمیز و بدون استرس داشته باشید. ایده خوبی است که دستکش لاستیکی بپوشید و تعداد زیادی حوله تمیز در دسترس داشته باشید تا روغنی که ممکن است با آن تماس پیدا کنید را به سرعت پاک کنید. همچنین، توصیه می‌کنیم از یک برزنت یا چیزی شبیه به آن در زیر تشت روغن استفاده کنید تا از نشت‌های نامطلوب محافظت کنید.
• بگذارید ماشین شما خنک شود: هر زمان که قصد دارید کاری روی وسیله نقلیه خود انجام دهید باید از خنک شدن ماشین مطلع شوید. اگر می‌خواهید روغن را گرم کنید، می‌توانید ماشین خود را به مدت 2 دقیقه روشن کنید تا روغن گرم شود تا به راحتی جریان یابد، اما نه به اندازه‌ای که باعث آسیب شود.
• از ابزار مناسب استفاده کنید: برای مثال شما به ظرف تخلیه مناسب نیاز دارید. همچنین جدا کردن فیلترهای روغن می‌تواند بسیار دشوار باشد، به خصوص اگر دستان شما با روغن پوشانده شده باشد. در این مورد نیز به ابزارهایی مانند آچارهای گیره‌دار یا آچارهای قابل تنظیم 3 فک نیاز دارید.
• از مهر و موم فیلتر اطمینان حاصل کنید: یکی از رایج‌ترین اشتباهات تعویض روغن، خشک نشدن فیلتر روغن جدید است. هنگامی که فیلتر جدید دوباره مرطوب شود، آب‌بندی ضعیف می‌شود که می‌تواند منجر به شل شدن و نشتی فیلترها شود. همیشه اطمینان حاصل کنید که فیلتر را تا نیمه با روغن پر کنید و سپس کمی دور فیلتر پخش کنید تا از مهر و موم کامل اطمینان حاصل شود.
• روغن را به درستی وارد موتور کنید: استفاده از یک قیف موثر و ریختن روغن در زاویه صحیح به این امر کمک می‌کند. همیشه مطمئن شوید که دهانه را طوری بچرخانید که در بالا، روی قیف قرار گیرد و به آرامی شروع به ریختن کنید. این کمک می‌کند تا اطمینان حاصل شود که هوا هنگام ریختن روغن در موتور باعث ایجاد مشکل نمی‌شود.
• روغن قدیمی را مسئولانه دور بریزید: روغن موتور مستعمل همیشه باید به درستی و مسئولانه دور ریخته شود. بسیاری از مغازه‌های خودروهای محلی ممکن است بتوانند این روغن را بگیرند و به درستی بازیافت و یا تصفیه کنند. توصیه می‌کنیم “” را در این مورد مطالعه بفرمایید.

و اما چه می‌شود اگر از روغن موتور نامناسب استفاده کنیم؟

همه به خوبی آگاهید اگر گروه خونی اشتباهی برای فرد تزریق شود چه اتفاقی می‌افتد؛ بی شک این اتفاق می‌تواند کشنده باشد. به همین ترتیب روغن موتور رگ حیاتی موتور محسوب می‌شود و استفاده از نوع نامناسب آن می‌تواند عواقب به همان اندازه فاجعه‌باری داشته باشد. اگر از روغن نامناسب استفاده کنید باید منتظر چنین عواقبی باشید:

• نشت روغن: استفاده از روغن موتور اشتباه می‌تواند باعث نشت روغن شود زیرا روغن موتورهای مصنوعی مختلف ویژگی های جریان متفاوتی دارند. عوامل مختلفی می‌تواند باعث نشت روغن شود. برای مثال استفاده از روغن مصنوعی به جای روغن معمولی در خودروهای قدیمی می‌تواند باعث نشتی شود و اگر روغن بیش از حد رقیق باشد، روغن کاری و محافظت کافی را برای آن فراهم نمی‌کند. نشت روغن یک مشکل مهم  است که باید در اسرع وقت آن را پیگیری کنید.
• گرمای بیش از حد موتور: اگر از روغن توصیه شده برای موتور خود استفاده نکنید، گرمای بیش از حد ممکن است رخ دهد. کار روغن موتور فقط روانکاری قسمت‌های مختلف موتور نیست. همان‌طور که گفته شد مقداری از گرمای تولید شده توسط موتور را نیز جذب می‌کند تا اطمینان حاصل شود هیچ یک از قطعات بیش از حد گرم نمی‌شوند. استفاده از روغن غلیظ‌تر برخلاف توصیه سازنده می‌تواند منجر به جریان کمتر و عدم توانایی روغن در تعادل دما شود.
• ناکارآمدی در سوخت: اگر بعد از تعویض روغن متوجه کاهش سوخت بهینه شدید، ممکن است به دلیل استفاده از روغن اشتباه باشد. استفاده از روغن موتور با ویسکوزیته بالاتر (روغن بسیار غلیظ) از آنچه توصیه می‌شود می‌تواند بازده سوخت را کاهش دهد. یک روغن بسیار چسبناک برای پمپاژ به انرژی بیشتری نیاز دارد و در نتیجه مصرف سوخت افزایش می‌یابد. برای غلبه بر مقاومت بالای قطعات متحرک، موتور شما باید سوخت بیشتری بسوزاند. تغییر به روغن نسبتاً رقیق‌تر باید منجر به بهبود راندمان سوخت شود. حتما از وزن و نوع مناسب روغن برای وسیله نقلیه خود استفاده کنید.
• کاهش عمر موتور: روغن موتور اشتباه باعث آسیب به موتور می‌شود زیرا به درستی اجزای آن را روغن‍‌کاری نمی‌کند. این مورد منجر به تماس فلز روی فلز می‌شود زیرا قطعات متحرک روغن‌کاری نمی‌شوند. همچنین این احتمال وجود دارد که به یاتاقان‌های موتور، سطح سیلندر، پمپ روغن، پیستون‌ها و سایر قطعات آسیب برساند. در نتیجه این موارد باعث اختلال در عملکرد موتور شده و عمر موتور را کوتاه می‌کند.

جدا از همه این موارد استفاده از روغن موتور تقلبی نیز خطرات دیگری مانند احتمال آتش‌سوزی را به دنبال دارد. در این مورد توصیه می‌کنیم به تعویض روغن در محل همدان مراجعه کنید.