لزوم بازنگری در قوانین آموزشی برای جلوگیری از بی انگیزگی دانشجویان/ دانشگاه ها استاد محورند؛ انجمن های دانشجویی باید تقویت شوند + فیلم

به مناسبت روز دانشجو در گفت وگو با آنا مطرح شد؛

به گزارش خبرنگار آنا؛ به مناسبت روز دانشجو خبرگزاری آنا میزبان یکی از دانشجویان نمونه کشوری امیرحسین یزدان بخش دانش آموخته دکتری تخصصی رشته پلیمر از دانشگاه تهران بود. یزدان بخش که سابقه درخشانی در حوزه های علمی و پژوهشی دارد با ارائه بیش از ۵۰ مقاله در سطح ملی و بین المللی به عنوان یکی از چهره های برجسته علمی شناخته می شود. او در این گفت وگو به چالش ها و موانع پیش روی دانشجویان به ویژه در مقاطع تحصیلات تکمیلی پرداخته و پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت آموزش عالی و ارتباط صنعت و دانشگاه ارائه کرده است. از نقد معیارهای بنیاد ملی نخبگان گرفته تا لزوم تقویت مهارت های دانشجویان این مصاحبه به بررسی مشکلات و راهکارهای پیشرفت جامعه دانشجویی اختصاص دارد.

«شرط معدل» تنها معیار گزینش بنیاد ملی نخبگان از نخبگان نباشد

آنا: برای رسیدن به مرحله دانشجوی نخبه چه مسیری را طی کرده اید؟ 

یزدان بخش: تعریف قابل قبول نخبه در سطح جهانی به معنای معدل بالا نیست بلکه توانایی حل مسئله در رشته تخصصی هر فرد را شامل می شود. در این طرح اگر بخواهیم دانشجویان نخبه را از شهری جدا کنیم و آنها را به شهر جدید ببریم هم باعث ضرر به جامعه می شویم و هم به دانشجویان نخبه خسارت وارد می شود؛ چرا که احساس می کنند بخشی جداگانه از جامعه هستند در صورتی که افراد توانمند باید مسائلی که حل می کنند آن را در اختیار جامعه قرار دهند. 

یکی از مهم ترین انتقادات به معیار های نخبگی این است که بنیاد ملی نخبگان معدل محوری را در انتخاب دانشجوی با استعداد ملاک قرار داده و افرادی را نخبه می داند که معدل بالا داشته باشند. به نظر می رسد باید معیار ها بازنگری شوند و ورود افراد به مسیر نخبگی نباید به میزان مطالعه دروس آنها ارتباطی داشته باشد بلکه تاثیر فعالیت های مفید آنها در جامعه مهم است یعنی باید در کنار نمره سایر امتیاز ها هم لحاظ شود. 

حتی در دانشگاه ها هم معدل ملاک انتخاب دانشجویان نخبه و با استعداد است و حتی مقاله هم در این زمینه تاثیرگذار است که این دو معیار کافی نیستند و باید طبق سند های راهبردی تدوین شده در دولت پروژه هایی که اولویت کشور هستند و هر ساله از سوی وزارت صمت و ستاد ریاست جمهوری عنوان می شود در غربالگری درست افراد موثر رفع کننده نیاز های کشور شناسایی شوند و دانشجویان با معدل پایین هم بتوانند در این راستا اثربخش باشند. 

دانشجویانی با معدل ۱۳ و ۱۴ در بهترین دانشگاه های دنیا تحصیل می کنند این نشان می دهد ارزیابی دانشگاه ها آنچنان قاطعانه درباره یک فرد نظر نمی دهد. 

طرح شهید وزوایی طرح سربازی (برای آقایان) طرح احمدی روشن طرح شهیدبابایی طرح شهیدچمران و طرح شهیدشهریاری از جمله تسهیلات بنیاد ملی نخبگان به دانشجویان با استعداد است. 

بنیاد ملی نخبگان در ابتدای تاسیس برای مدعیان نخبگی یا افراد مورد تایید بنیاد کارت نخبگی صادر می کرد اما به مرور زمان با تصمیمات درست انجام این کار متوقف شد و در مقابل طرح جدید دیگری تصویب شد که بر آن اساس به دانشجویانی که معیار های مورد نظر بنیاد را داشتند تسهیلات ویژه پرداخت شد و این به معنای تسهیلات محور است که بسیار درست ارزیابی می شود؛ چرا که اگر تسهیلات محور شود هیچ فردی نمی تواند ادعای عضویت بنیاد ملی نخبگان را داشته باشد. 

آنا: مهم ترین چالشی که در دوران دانشجویی با آن مواجهه بوده اید را توضیح دهید. 

یزدان بخش: سنین دانشجویان مقطع دکتری تخصصی نسبت به سایر دانشجویان بیشتر است از همین رو نیاز آنها بیشتر به کسب درآمد احساس می شود. در ایران بر خلاف کشور های اروپا و حتی آسیا به دانشجویان دکتری حقوقی پرداخت نمی شود و تنها تسهیلات دانشجویان روزانه شامل وام دانشجویی بسیار اندک است و با این مبلغ نمی توان نیاز های کوچک زندگی را هم تامین کرد و متولیان امر باید راهکاری بیندیشند تا دغدغه دانشجویان نسل های آینده کاهش یابد.

آنا: کدام عامل مهم ترین تاثیر را در انتخاب رشته و دانشگاه برای شما داشته است؟ 

یزدان بخش: از دوران دبیرستان به رشته های شیمی علاقه بیشتری داشته ام از همین رو رشته های شیمی پلیمر و مهندسی نفت را در انتخاب رشته اولویت قرار دادم و در تمام مقاطع به همان گرایش ادامه تحصیل داده ام و با توجه به فعالیت های صنعتی و آکادمیک هرگز از انتخاب این رشته پشیمان نشده ام.

لزوم توجه وزارت علوم به بازبینی قوانین آموزشی دانشگاه ها 

آنا: از نظر شما مهم ترین چالش پیش روی دانشجویان نسل زد چیست؟

یزدان بخش: بروکسی های اداری مانع پیشرفت کار دانشجو و تغییر مسیر زندگی آنها می شود؛ چرا که گاهی اوقات کوچک ترین مسائل می تواند عمیق ترین تاثیر ها را بگذارد نباید سخت گیری های بی مورد در آیین نامه ها اعمال شود و به نظر می رسد قوانین آموزشی دانشگاه ها از سمت وزارت علوم باید مورد بازبینی قرار بگیرند در غیر اینصورت مسیر بی انگیزگی دانشجویان همواره ادامه خواهد داشت. 

آنا: از مهم ترین دستاورد های علمی که در دوران تحصیل کسب کرده اید صحبت کنید. 

یزدان بخش: موفق به کسب عنوان دانشجوی نمونه وزارت علوم در سال ۱۴۰۲ در بخش آموزشی شدم و بیش از ۲۰ مقاله ISI و ۳۰ مقاله علمی پژوهشی در جشنواره بین المللی حرکت ارائه داده و تحت و با نام دانشجوی برگزیده شناخته شدم. 

آنا: آیا پژوهانه ها به موقع به دانشجویان پرداخت می شود؟ 

یزدان بخش: تصمیم گیری درباره پرداخت به هنگام پژوهانه ها باید از سوی مجری که همان هیئت علمی است پرداخت شود در این راستا دیر یا زود وجود دارد اما سوخت و سوز وجود ندارد و در نهایت تمام مبالغ اعطا می شود. 

ثبات و هدفمندی؛ دو کلید طلایی در مسیر پیشرفت دانشجویان 

آنا: پیشنهاد شما برای الگوبرداری دانشجویان و دانش آموزان از افراد موفق در دوران تحصیل چیست؟ 

یزدان بخش: تمام افراد در رسیدن به موفقیت باید به رویکرد خود توجه کنند «ثبات» اولین اولویت در مسیر است و اگر دانشجویان در رشته تحصیلی خود صبر داشته باشند به موفقیت می رسند. 

دومین عامل موفقیت تحصیلی «برنامه ریزی و هدفمندی و نگاه به آینده» است که باعث رشد هر دانشجو می شود. 

خاک خوردن ۹۵ درصد از تحقیقات علمی در قفسه های کتابخانه ها 

آنا: آنطور که مسئولان مدعی هستند بیشتر عناوین پایان نامه ها و رساله های دانشجویی متناسب نیاز های جامعه نیستند؛ برای حل این چالش راهکار عقلانی چیست؟ 

یزدان بخش: انتخاب پایان نامه ها و رساله ها بر اساس منفعت دانشگاه و استادان انجام می شود و منفعت جامعه و صنعت در آن تاثیر کمتری دارد. تولید دانش ارزشمند است اما ایراد به وجود آمده این است که مقالات در ایران قابلیت اجرا ندارند و نمی توان از آن برآوردی انتظار داشت و تنها مزایا رزومه پژوهشی و امتیاز تحقیقاتی برای استاد و دانشجوست است و از نظر شرایط مادی و اشتغال کمک کننده نخواهد بود. 

آیا تقویت تنها رزومه پژوهشی برای استادان و دانشجویان کافی است یا خیر؟ پاسخ دهی به این مسئله نیازمند هم اندیشی است و از آنجایی که مسئله کلانی است باید رئیس جمهور در این راستا نظر دهد. آیا تولید دانش بدون منفعت مادی پذیرفته است؟ در فضای صنعت پاسخ خیر است و ۸۰ تا ۹۵ درصد تحقیقات علمی روی قفسه های کتابخانه ها خاک می خورد. 

آنا: برگزاری دوره های مهارت افزایی در دانشگاه ها چقدر به مهارت ورزی و اشتغال دانشجویان کمک می کند؟ 

یزدان بخش: هر کسب مهارتی کمک کننده دانشجویان بوده و توجه به این رویکرد قطعا می تواند موثرتر واقع  شود. برای مثال طرح کوآپ دانشگاه امیرکبیر به تقلید از دانشگاه های موفق اروپا بسیار موثر است و در آن دانشجو می تواند به جای ۴ سال تحصیلی ۵ سال تحصیل کرده و آن یک سال در صنعت فعال باشد و طبق قرارداد نهاد صنعتی با دانشگاه دانشجویان حمایت مالی می شوند و طرح مثبتی است. اگر دفاتر ارتباط صنعت با دانشگاه ها تقویت شوند و بجای منافع استادان منفعت دانشجو هم دیده شود می توان امیدوارتر بود؛ بنابراین دانشجویان بحث مهارت محوری را جدی بگیرند. 

وزارت علوم باید تدبیری بیندشید تا دانشجویان دکتری در دوران دانشجویی خودشان قرارداد ها را هماهنگ کنند؛ چرا که دانش و علم کافی در این زمینه ها را دارند. 

آنا: روز دانشجو نماد چیست؟

یزدان بخش: روز دانشجو یادآوری می کند که دانشجو قلب دانشگاست و باید بیشتر حمایت شود و هر منفعتی که قرار است شکل بگیرد باید به نفع دانشجو باشد هم اکنون دانشگاه های کشور کاملا استاد محور هستند لازم است قدرت انجمن های دانشجویی بیشتر شود که فقط دانشگاه تهران در این راستا اینگونه بوده و فلسفه دانشگاه تهران هم همین است و هر کدام از انجمن های دانشجویی قدرت بگیرند به نفع دانشجو خواهد بود.  به هیچ عنوان در دانشگاه های خارج از کشور استاد و دانشجو از یکدیگر جدا نیستند و استاد خود را بالاتر نمی بیند بلکه در کنار هم هستند اما در ایران استاد و دانشجو جدا از یکدیگر فعالیت می کنند.