در هر هکتار چند درخت میتوان کاشت؟
در هر هکتار چند درخت می توان کاشت؟ (فاصله استاندارد کاشت درختان)
اگر در فکر احداث باغ هستید، احتمالاً اولین سؤالی که به ذهنتان می‌رسد این است که در هر هکتار چند درخت میتوان کاشت. فاصله‌گذاری و چیدمان صحیح نهال‌ها در افزایش رشد و بهبود عملکرد درختان و درنتیجه ثمردهی ایده‌آل باغ‌های تجاری اثرگذار هستند. در این مقاله راجع به فاصله بین درختان صحبت کرده و با هم به این سؤال مهم و اساسی پاسخ خواهیم داد. در انتها نیز به نحوه خرید نهال بادام عوامل موثر بر قیمت آن خواهیم پرداخت.
چرا فاصله کاشت دو درخت مهم است؟
فاصله درختان در نهالستان از نظر اقتصادی و فنی اهمیت دارد؛ مخصوصاً در نهال‌های میوه که فاصله، روی میزان و کیفیت ثمردهی آنها مؤثر است. بنابراین باید پیش از احداث باغ با توجه به ابعاد زمین، نوع و تعداد نهال‌ها را مشخص نمود. از جنبه‌ی فنی نیز فاصله درختان روی میوه‌چینی، و حرکت ماشین‌آلات کشاورزی تأثیر می‌گذارد. پس در زمان احداث یک باغ اصولی، باید به فاصله کاشت درخت دقت ویژه‌ای شود.
اگر به فاصله بین درختان توجه نکنیم، چه می‌شود؟
احداث باغ یک سرمایه‌گذاری طولانی‌مدت محسوب شده. باغداران علاوه بر هزینه‌های زیادی که می‌کند، امید و آرزوی خود را نیز روی باغشان قرار داده و بعضاً سال‌ها مشتاقانه منتظر به ثمر نشستن تلاش‌هایش است. اگر فاصله‌گذاری درستی بین درختان انجام نشده باشد، نتیجه باغی با درختان نامنظم و ناموزون دارید که محصولاتی کم و نامرغوب خواهند داشت؛ میزان میوه دهی و درنتیجه سودی که از باغ به دست خواهد آمد، مطابق انتظار نخواهد بود و در شرایطی باغداران حتی مجبور به قطع درختان می‌شوند، که این یعنی علاوه بر عدم سوددهی، تمامی هزینه‌هایی که در طی سال‌ها خرج درختان شده نیز از بین می‌رود. بنابراین اطلاع از فاصله صحیح کاشت درختان پیش از اقدام به ایجاد باغ، بسیار مهم است.
فاصله بین درختان باید چگونه باشد؟
فاصله بین درختان باید به‌گونه‌ای باشد که نور خورشید به همه‌ی قسمت‌های هر درخت بتابد. تنها در این صورت است که درختان ثمردهی مناسبی خواهند داشت. اگر نهال‌ها را نزدیک به هم بکارید، شاید در سال‌های اول مشکل زیادی وجود نداشته باشد، اما بعد که درختان به بلوغ برسد، شاخه و برگ‌های آنها در هم فرو می‌رود و روی یکدیگر سایه می‌اندازند و مانع رسیدن نور می‌شوند. در چنین حالتی، درختان مجبور می‌شوند رشد عمودی داشته باشند که این امر خود باعث شده که مشکلاتی در میزان میوه و چیدن آن رخ دهد؛ میوه‌های شاخه‌های پایین به کیفیت شاخه‌های بالایی نخواهند بود و تعدادشان نیز کمتر خواهد بود. همچنین خطر ابتلای درختان به انواع آفات نیز وجود دارد.
نکته مهم دیگر برای تعیین فاصله این است که باید به حریم باغ توجه کرده و اولین نقطه کشت طوری انتخاب شود که درختان به باغ‌های همسایه وارد نشوند.
در هر هکتار چند درخت میتوان کاشت؟
به‌طورکلی تعداد درختان کاشته شده در هر هکتار از 1000 تا 2500 اصله متفاوت است، اما تعداد آنها بسته به گونه درخت و نوع کاشت بسیار متفاوت خواهد بود.
| تعداد درخت در هکتار | فاصله بین درختان (متر) |
| 10000 | 1 |
| 4444 | 1.5 |
| 2500 | 2 |
| 1600 | 2.5 |
| 1111 | 3 |
در حالت استاندارد فاصله درختان را معمولاً 5 متر در فاصله ردیف 8 متر و در بهترین حالت 8 در 10 متر در نظر می‌گیرند. اما برای یافتن استاندارد فاصله بین دو درخت، باید به عوامل زیر توجه کرد:
- نوع آب‌وهوا: در مناطق گرمسیری که آفتاب بیشتر است، فاصله بین درختان نیز می‌تواند کمتر شود و برعکس در مناطقی مانند شمال ایران، نیاز است که این فاصله بیشتر باشد تا آفتاب به تمامی درختان برسد. رطوبت و تهویه هوا نیز تأثیر مهمی در میزان فاصله درختان دارند.
- نوع درخت: نهال‌ها بعد از بلوغ شکل متفاوتی خواهند داشت. مثلاً درخت تبریزی رشد عمودی زیادی دارد و درخت گردو عرضی رشد کرده و تاج بسیار بزرگی خواهد داشت. پس قبل از خرید نهال باید از میزان فضایی که اشغال می‌کنند اطلاع داشته باشید.
- رقم پایه و پیوندک: ارقام مختلف درختان با توجه به نوع پایه، ازنظر ارتفاع و عرض با هم تفاوت دارند. اگر فضای کافی ندارید می‌توانید از ارقام پاکوتاه نهال‌ها استفاده کنید.
فرمول محاسبه تعداد درختان موردنیاز در هر هکتار
به‌طورکلی برای محاسبه تعداد درختان موردنیاز می‌توانید از فرمول زیر استفاده کنید:
تعداد نهال در هر هکتار= فاصله روی ردیف * فاصله بین ردیف/10000
پس برای درختانی با فاصله 5*6 با این روش تعداد درختان در هکتار را به دست می‌آوریم: 333=5*6/10000
با توجه به عواملی که گفتیم و فرمول بالا، میتوان از جدول زیر برای راهنمایی در مورد فاصله درختان استفاده کرد:
| نوع درخت | زردآلو | گیلاس | آلبالو | هلو | بادام | گردو | سیب | گلابی | خرما | مرکبات | انار | زیتون | انجیر | انگور |
| فاصله کشت | 6*7 | 5*6 | 5*6 | 5*5 | 6*6 | 8*8 | 5*6 | 5*6 | 7*8 | 5*6 | 3*4 | 6*7 | 5*5 | 2*3 |
| تعداد در هکتار | 238 | 333 | 333 | 400 | 277 | 156 | 333 | 333 | 178 | 333 | 833 | 238 | 400 | 1666 |
(نکته: 5*6 یعنی فاصله بین ردیف‌ها 6 متر و فاصله بین نهال‌های روی هر ردیف 5 متر است.)
فاصله کاشت درخت در حیاط
فاصله درختان در حیاط نیز از قوانینی که گفتیم پیروی می‌کند. اما ازآنجاکه قوانین فاصله، بیشتر برای باغ‌هایی است که جنبه اقتصادی دارند، در حیاط و باغچه میتوان فاصله کمتری را در نظر گرفت. ولی قطعاً نباید انتظار محصولی با کیفیت و کمیت بالا داشت. البته میتوان با آبیاری صحیح، کود دهی و سم‌پاشی مناسب و هرس به‌موقع کمی از این ضررها را جبران کرد.
رعایت فاصله دو درخت، ضامن کیفیت محصول
اگر فاصله استاندارد بین درخت را رعایت نکنید، شاید در میزان محصول تفاوت چشمگیری رخ ندهد، اما اثر آن را روی کیفیت و اندازه میوه‌ها مشاهده خواهید کرد؛ بنابراین بهتر است برای داشتن باغی پربازده، از اصول باغداری مدرن پیروی کنید.
چند اصل که برای کاشت نهال دریک هکتار نیاز داریم
تأمل و تصميم‌گيرى در خصوص تيپ جنگل‌هاى طبيعي، خصوصيات منطقه‌اى و لحظات خطر بايد همه جانبه باشد. بديهى است که لازم است توجّه خود را بيشتر در مورد راندمان و کارآئى اقتصادى جنگل در آينده متمرکز نمائيم و درختانى در اين زمينه ارجح مى‌باشند که در مورد فوق، نظر ما را برآورده نمايند.
سوزنى‌برگ‌ها با گونه نوئل بهتر و مهمتر از ديگر سوزنى‌برگ‌ها مى‌باشند و البته در مکان‌هائى که از نظر شرايط منطقه مناسب باشد زيرا در واقع مايل هستيم که جنگل آميختهٔ سالم به‌خصوص در مناطق کوهستانى به‌وجود آوريم البته بايد هميشه به اندازه ۵ تا ۲۰ درصد را به پهن‌برگ‌ها اختصاص دهيم.
نباتات کوچک يا بزرگ، توليد شده در نهالستان‌ها يا غير از آن
واضح است که جنگل‌کارى احتياج به سرمايه و زحمت زياد دارد. در نتيجه هميشه نهال‌هائى را جهت غرس انتخاب مى‌نمائيم که از نظر جنگل‌کارى نتيجهٔ موفقيت‌آميزى براى ما داشته باشند يعنى در واقع تضمين شده باشند در اين مورد به غير از موارد استثنائى (زمين‌هاى کم‌عمق، خشک، ضعيف از نظر مواد غذائى و مناطق کوهستاني) نهال‌هاى بزرگ و توليد شده در نهالستان مى‌توانند نظر ما را تأمين نمايند.
نهال‌هاى مرغوب آنهائى هستند که پس از کاشت بذر معمولاً به مدت يک يا دو سال در بستر کاشت مى‌مانند و سپس به بستر بازکاشت منتقل مى‌گردند. اکثر نونهالان سوزنى‌برگ از جمله نوئل حداکثر پس از دو سال که در بستر کاشت ماندند به بستر بازکاشت منتقل مى‌شوند و سپس به‌عنوان نهال‌هاى مرغوب جهت جنگل‌کارى مورد استفاده قرار مى‌کيرند.
سپس به‌عنوان نهال‌هاى بازکاشت شده در قسمت‌هاى موردنظر غرس مى‌گردند. نراد و کاج سمبرا به‌صورت نهال‌هائى ۴ تا ۶ سالهٔ بازکاشت شده مورد استفاده قرار مى‌کيرند. پهن‌برگ‌ها را مى‌توان تا ارتفاع يک‌متر تحت‌عنوان نهال کوچک از يک تا دو متر به نام نهال متوسط و بيش از دو متر را تحت‌عنوان نهال بزرگ ناميد. صنوبرهاى زودرشد به‌صورت نهال بزرگ با رويش يک‌ساله که از ريشهٔ نهال‌هاى دوساله حاصل گرديده‌اند غرس مى‌نمايند.
نهال‌هاى صنوبر مذکور يک مرتبه در نهالستان کف برمى‌گردند. نهال‌هاى بزرگ و توليد شده در نهالستان، عليه علف‌هاى هرز و تأثيرات جدى و همچنين جويدگى حاصل از وحوش مقاومت‌تر مى‌باشند. مناطق کشت شده با نهال‌هاى بزرگ امکان حفاظت بهتر و راحت‌تر را به ما مى‌دهند و با کود دادن موضعى نتيجهٔ بهترى عايد مى‌گردد. نهال‌هاى کوچک را فقط در مناطقى که شديداً خشک، کم‌عمق و يا ضعيف از نظر مواد غذائى باشند و يا در مناطق کوهستانى مورد استفاده قرار مى‌دهيم.
خصوصيات ظاهرى يک نهال جنگلى مرغوب و مفيد
يک نهال مرغوب داراى تنه (ساقه) قوي، مستقيم و بدون شاخه است و داراى رشد مناسب از همهٔ سطوح مى‌باشد همچنين داراى برگ‌هاى سالم، سبز خوش‌رنگ با جوانه‌هاى کامل و پُر و به‌خصوص سيستم ريشه‌اى پُرپشت و مشبک با الياف ريشه‌اى زياد مى‌باشد. نهال‌هاى سست و بيمار را به‌راحتى مى‌توان از ساير نهال‌هاى سالم تشخيص داد زيرا هيچ علامت مشخصه‌اى براى نشان دادن رشد سالم در آنها وجود ندارد.
چند اصل که براى کاشت نهال دريک هکتار نياز داريم
از نظر اقتصادى فواصل رديف‌هاى درختان را در نهال‌کارى يک يا يک‌ونيم متر نمى‌گيريم بلکه فواصلى را به اندازه ۵/۱ تا ۲ متر در نظر مى‌گيريم. در صورتى که فواصل رديف‌هاى کاشت خيلى فشرده باشد از نظر پوشش منطقه خيلى زود اين خواسته برآورده مى‌گردد ولى نياز به موارد زير نيز پيدا مى‌شود:
– تعداد زيادترى نهال بزرگ که خود متحمل هزينهٔ بالاترى جهت جنگل‌کارى خواهد شد.
– هزينهٔ زياد جهت حفظ و حراست
– تُنُک کردن خيلى زود و يا روشن کردن نهال‌هاى کوچک و حذف آنها از منطقه که غير از صرف هزينه هيچ منفعت ديگرى از نظر توليد براى ما ندارد.
با کود دادن به مناطق کشت شده امروزه مى‌توانند نهال‌هاى جوان را به‌صورتى پرورش دهند که پوشش مناسب و دل‌خواه در منطقه به سرعت و به راحتى به دست آيد. بديهى است در مناطقى که زمين نامرغوب باشد سعى مى‌شود که فواصل کاشت را نسبت به مناطق مرغوب فشرده‌تر انتخاب نمود زيرا در آنجا پوشش منطقه و در نتيجه سايه افتادن کامل بر روى زمين به آهستگى و به مرور زمان و در واقع خيلى ديرتر حاصل مى‌گردد تا مناطق جنگلى مرغوب.
در مناطق جنگلى اقتصادى توصيه مى‌گردد که فواصل نهال‌ها را بر روى رديف‌هاى کاشت بين ۷/۱ تا ۸/۱ متر انتخاب نمايند. و با انتخاب ارقام مناسب حدوداً تعداد ۳۳۰۰ نهال در هر هکتار خواهيم داشت.
منبع: greenleafnurseries.co.nz