تپش قلب در بارداری از چه زمانی شروع میشود؟

تپش قلب در دوران بارداری چگونه بروز می کند؟

احساس تپش قلب در بارداری یک امر نسبتا طبیعی و خوش خیم قلمداد می شود؛ البته تا زمانی که بررسی های تخصصی عامل دیگری را نشان ندهد. در طی فرایند بارداری، یک مادر باردار ممکن است به یکی از حالت های زیر دچار شود:

• تاکی کاردی سینوسی یا تند شدن ضربان قلب
• ایجاد ضربان های زودرس ناشی از دهلیزها
• ایجاد آریتمی ناشی از کانون های نهفته که تاکنون شناسایی نشده اند

در دو مورد اول، معمولا پزشک متخصص با ارائه چند توصیه مناسب و کاربردی به بهبود وضعیت بیمار کمک خواهد کرد. زیرا ضربان های زودرس ناشی از دهلیزها و یا بالا رفتن ضربان قلب (تاکی کاردی) اختلالی در روند بارداری افراد ایجاد نخواهد کرد. یعنی بیمار تنها با استراحت و بالا بردن قدرت تحمل خود می تواند این دوران را به خوبی پشت سر بگذارد. معمولا توصیه های پزشک در این گونه موارد نگرانی را از مادر باردار و خانواده او دور خواهد کرد. اما شرایط ایجاد شده در حالت سوم خطرناک بوده و نباید به حال خود رها شود.

علت بروز تپش قلب در دوران بارداری چیست؟

تپش قلب در دوران بارداری یک حالت شایع و طبیعی است که تقریبا همه مادران  آن را تجربه می کنند. تغییرات فیزیولوژیکی که در قلب مادران باردار به وجود می آید، عامل اصلی بروز تپش قلب در دوران بارداری است. با این حال، عوامل مادرزادی ناشناخته و یا جراحی های ناشی از دوران کودکی نیز می توانند عامل این نوع تپش ها باشند.

این گونه عوامل در موارد نادری ممکن است به آریتمی های قلبی منجر شوند. اما این که چرا بانوان باردار مستعد ابتلا به آریتمی های قلبی هستند و یا اینکه چرا بروز آریتمی در دوران بارداری بیشتر است، سوالات مهمی هستند که باید به آن ها پاسخ داد. در ادامه عوامل منجر به ایجاد تپش قلب در دوران بارداری و ایجاد آریتمی های قلبی را توضیح خواهیم داد.

تپش قلب در دوران بارداری ؛ بالا رفتن حجم پلاسمای خون

اولین و مهم ترین تغییر فیزیولوژیکی که در بدن مادران باردار رخ می دهد، افزایش حجم پلاسما و مقدار خون موجود در بدن است. به این معنا که حجم پلاسمای خون یک زن باردار حدود 40 درصد نسبت به دوران عادی بیشتر می شود. در نتیجه، مقدار مقاومت رگ ها کاهش پیدا کرده و در نهایت گشاد شدگی رگ ها را در پی خواهد داشت.

این افزایش حجم خون و بازتر شدن عروق خونی در دوران بارداری امری عادی محسوب می شود. علت این حالت افزایش برون دهی قلب و خونرسانی صحیح و کافی به جفت و جنین است تا رشد آن به صورت طبیعی انجام گیرد. به این ترتیب، افزایش تپش قلب در دوران بارداری با این شرایط کاملا عادی خواهد بود.

تپش قلب در دوران بارداری ؛ اختلال الکتریکی در دهلیزها

افزایش حجم پلاسما در دوران حاملگی باعث وارد شدن  فشار اضافی بر روی قسمت های مختلف ساختمان قلب از جمله دهلیزها و جدار دهلیزها، می گردد. در اصل، سلول های دهلیزهای قلب، تحت کشیدگی اضافی و فشار قرار می گیرند. ایجاد این کشیدگی ها باعث می شود تا برخی کانال های یونی موجود در جدار دهلیزها (موسوم به میوسیت ها) تحریک گردند. این نوع تحریک ها به معنای ایجاد اختلال الکتریکی در جدار دهلیزها خواهد بود. البته لازم است بدانید که در بطن ها نیز اتفاق مشابه می افتد. با این حال، سهم این نوع اختلالات الکتریکی ناشی از بطن ها بسیار کمتر از سهم دهلیزها خواهد بود.

یکی از پارامترهای مهم در بحث آریتمی های قلبی، زمان تحریک ناپذیری نام دارد. تغییرات الکتریکی ایجاد شده در دهلیزها باعث می شود تا سرعت هدایت خون در عضله دهلیزی کاهش پیدا کند. این اختلال باعث کوتاه تر شدن زمان تحریک ناپذیری شده و تعداد ضربان افزایش پیدا می کند؛ در نتیجه، ایجاد آریتمی در دهلیزها و تپش قلب در دوران بارداری را در پی خواهد داشت.

تپش قلب در دوران بارداری؛ افزایش سطح هورمون های اپی نفرین و آدرنالین

یکی از تغییراتی که در ساختار خونی بانوان باردار رخ می دهد، افزایش سطح اپی نفرین، نور اپی نفرین و آدرنالین و نور آدرنالین است. در واقع، سطح این هورمون ها در بانوان باردار در مقایسه با افراد معمولی حدود سی درصد بیشتر است. افزایش سطح هورمون های یاد شده باعث می گردد تا تپش قلب در دوران بارداری شدت پیدا کرده و تاکی کاردی سینوسی ایجاد شود. در نتیجه این شرایط، امکان بروز آریتمی های قلبی در زنان باردار فراهم خواهد شد.

تپش قلب در دوران بارداری؛ وجود کانون های آریتمی نهفته

یکی دیگر از عواملی که می تواند منجر به بروز تپش قلب در دوارن بارداری شود، وجود کانون آریتمی نهفته در بیمار است. در واقع، گاهی افراد از زمان تولد و به صورت مادرزادی کانون های آریتمی را در ساختار قلب خود دارند. اما این کانون ها تا کنون اختلالی ایجاد نکرده و یا شناسایی نشده اند. در دوران بارداری در اثر وجود تغییرات فیزیولوژیکی در قلب، این کانون های نهفته خودنمایی کرده و عملکرد قلب را با مشکل مواجه می سازند. در نتیجه ضربان قلب بالا رفته و احساس تپش قلب در دوران بارداری را در پی خواهد داشت.

به طور کلی، وجود کانون های آریتمی نهفته در قلب یک بانوی باردار می تواند منجر به تاکی کاردی سینوسی شود. همچنین، ضربان های زودرس در جدار دهلیزها از نتایج وجود این کانون ها هستند. تمامی این حالت ها نامنظمی در ضربان قلب و احساس تپش قلب در دوران بارداری را به وجود می آورند.

تپش قلب در دوران بارداری با چه علائمی همراه است؟

تپش قلب در دوران بارداری معمولا با بالا رفتن ضربان قلب همراه می شود. گاهی ممکن است افراد در اثر بروز تپش قلب شدید در این دوران، به سرگیجه نیز دچار شوند. سنکوپ و یا از دست دادن هوشیاری در اثر بروز آریتمی و تپش قلب در دوران بارداری نیز از جمله حالت هایی است که می توانند ایجاد گردند. در هر یک از این موارد لازم است فرد به یک متخصص قلب و عروق و آریتمی معتبر و خوب مراجعه کند. پزشک متخصص ضمن بررسی سوابق پزشکی بیمار و انجام معاینه دقیق، علت ایجاد تپش قلب شدید و نحوه درمان را تعیین خواهد کرد.

گرفتن نوار قلب و انجام آزمایش های خونی معمول نظیر آزمایش کم خونی از راه های تشخیصی برای بررسی علت تپش قلب در دوران بارداری به حساب می آیند. گاهی پزشک متخصص از نصب هولتر ضربان استفاده می کند تا وجود یا عدم وجود آریتمی در مادر را بررسی نماید. همچنین، نتیجه انجام اکوکاردیوگرافی تعیین کننده احتمال وجود بیماری های ساختمانی قلب خواهد بود.

گاهی لازم است با حذف دلایل احتمالی، علت دقیق تپش قلب در دوران بارداری را تشخیص داد. برای مثال، اگر وجود بیماری های سیستمی نظیر تیروئید، کم خونی و یا وجود انواع عفونت بررسی و حذف شوند، یافتن دلیل تپش قلب در دوران بارداری ساده تر خواهد بود.

تپش قلب در دوران بارداری در چه شرایطی نیاز به درمان دارد؟

احساس تپش قلب در دوران بارداری معمولا به درمان های جدی نیاز ندارد. در واقع، بسیاری از افرادی که با تپش قلب در دوران بارداری روبرو می شوند، از نوع تاکی کاردی سینوسی و یا ضربان های زودرس جدار دهلیزی هستند. این نوع ضربان های بالا با کمی استراحت و رعایت نکات و توصیه های پزشک متخصص بهبود پیدا می کنند. به طور کلی، تپش های قلبی در دو حالت یاد شده هیچ گونه خطری برای مادر و جنین نداشته و حتی با وجود آن ها نیز می توان به راحتی دوران بارداری را پشت سر گذاشت.

اما همیشه هم نمی توان اختلالات و آریتمی های قلبی در دوران بارداری را با روش های ساده و یا استراحت درمان نمود. در برخی موارد ممکن است شرایط به قدری پیچیده باشد که فرد باردار به درمان های تخصصی نیاز پیدا کند. وجود کانون های نهفته آریتمی که معمولا به صورت مادرزادی وجود دارند، از جمله این موارد هستند.

تغییرات فیزیولوژیک ایجاد شده در دوران بارداری باعث می شوند تا این کانون ها عملکرد قلب را مختل کرده و احساس تپش قلب در دوران بارداری را در پی داشته باشند. در نتیجه لازم است افراد زیر نظر یک پزشک متخصص قلب خوب تحت بررسی، تشخیص و درمان قرار گیرند.

یکی دیگر از حالت هایی که بانوان باردار باید تحت نظر یک متخصص قرار گیرند زمانی است که فرد در کودکی یا سنین بالاتر جراحی قلب داشته باشد. همچنین، ممکن است ساختمان قلبی شخص باردار تغییراتی داشته باشد. این افراد معمولا تا پیش از بارداری مشکلی نداشته و زندگی سالمی دارند. اما ممکن است در دوران بارداری مستعد آریتمی شوند. در نتیجه باید تحت نظر قرار گیرند تا در صورت بروز هرگونه اختلال خطرناک یا آریتمی قلبی اقدامات لازم انجام گیرد.

نوار قلب در دوران بارداری چه تفاوتی با نوار قلب عادی دارد؟

در بسیاری از موارد ممکن است پزشک متخصص برای بررسی وضعیت سلامت قلب مادر و جنین گرفتن نوار قلب را تجویز نماید. تهیه نوار قلب در دوران بارداری معمولا تغییراتی را نشان می دهد که به دلیل شرایط ویژه بانوی باردار است. در واقع، نوار قلب بانوان باردار نسبت به حالت عادی تغییراتی غیرطبیعی خواهند داشت. برای مثال، ممکن است نوار قلب، وجود تاکی کاردی سینوسی را نشان دهد. همچنین، در اثر تغییراتی که در هدایت داخل دهلیزها رخ می دهد، انتظار مشاهده نوار قلبی غیرطبیعی را خواهیم داشت.

یکی از دلایل دیگری که باعث می شود تا نوار قلب بانوان باردار متفاوت باشد، تاثیری است که از فشار دیافراگم ها می گیرد. در اصل، زمانی که شکم مادر در اثر رشد جنین بزرگ می گردد، فشار وارد بر دیافراگم به سمت بالا افزایش می یابد. در نتیجه با چرخش قلب، تغییراتی در نوار قلب مادر ایجاد خواهد شد. این تغییرات معمولا در ماه های آخر بارداری شدیدتر خواهد بود.

وجود موج تی منفی در نوار قلب نیز از تغییرات شایع نوار قلب در دوران بارداری است. این مساله به تغییرات هورمونی شدید در دوران بارداری مربوط می شود که کاملا طبیعی است.

وجود اکتوپی یا ضربان های زودرس دهلیزی یا بطنی نیز در دوران بارداری رایج است و می تواند نوار قلب را تحت تاثیر قرار دهد.