قرارداد اجاره سند چیست و چگونه می تواند به عنوان وثیقه استفاده شود؟
قرارداد اجاره سند چیست و چه نکاتی دارد؟
قرارداد اجاره سند به عنوان یکی از موضوعات حقوقی پیچیده و در عین حال کاربردی در ایران به ویژه در زمان های حساس مانند ارائه سند به عنوان وثیقه برای آزادی موقت فردی که در بازداشت است مطرح می شود. این قرارداد به معنای اجاره دادن سند ملکی از طرف مالک به شخص دیگری است تا از آن برای تضمین تعهدات خود در قبال مراجع قضایی یا اداری استفاده کند.
این مقاله ضمن بررسی مفهوم و شرایط قرارداد اجاره سند نکات قانونی مهم و راهکارهای عملی مرتبط با آن را شرح می دهد.
مفهوم قرارداد اجاره سند
در قانون ایران اجاره سند یک قرارداد رسمی محسوب می شود که در آن مالک یک سند ملکی (اجاره دهنده) متعهد می شود که سند خود را برای مدت مشخصی در اختیار شخص دیگری (اجاره کننده) قرار دهد تا به عنوان تضمین در مراجع قضایی یا اداری استفاده شود. به طور کلی هدف اصلی از این نوع قرارداد ارائه تضمین مالی است که اجاره کننده به عنوان وثیقه برای آزادی موقت فردی از زندان یا برای تضمین وام استفاده می کند.
نکات کلیدی در قرارداد اجاره سند
در این بخش به بررسی نکات حقوقی مهم و الزامات قرارداد اجاره سند می پردازیم.
۱. مشروعیت قرارداد
مطابق با قانون مدنی ایران هر قراردادی که منعقد می شود باید شرایط قانونی مانند مشروعیت موضوع قرارداد اهلیت طرفین و همچنین قانونی بودن تعهدات را دارا باشد. بنابراین اجاره سند نیز باید با رعایت این الزامات قانونی انجام شود.
۲. احراز هویت و اهلیت طرفین
یکی از مهم ترین مسائل در قرارداد اجاره سند اهلیت طرفین است. طبق ماده ۲۱۰ قانون مدنی طرفین باید دارای اهلیت قانونی برای انعقاد قرارداد باشند. اجاره دهنده باید مالک رسمی سند باشد و اجاره کننده نیز باید اهلیت قانونی برای استفاده از سند را داشته باشد.
۳. سند باید به نام مالک باشد
سندی که در اجاره قرار می گیرد باید ملکیت رسمی داشته باشد. به عبارتی سند باید در دفاتر اسناد رسمی به نام اجاره دهنده ثبت شده باشد تا بتوان آن را به عنوان وثیقه یا تضمین در مراجع قانونی ارائه داد.
۴. توافقات مالی
توافق مالی میان اجاره دهنده و اجاره کننده در قرارداد باید به روشنی تعیین شود. اجاره بهای سند معمولاً مبلغ مشخصی است که باید در زمان امضای قرارداد و یا در مدت زمان توافق شده به اجاره دهنده پرداخت شود. این مبلغ می تواند به صورت ماهانه یا یک باره پرداخت شود.
۵. مسئولیت های حقوقی اجاره کننده
در قرارداد اجاره سند اجاره کننده مسئولیت دارد تا سند اجاره شده را تنها در محدوده تعیین شده در قرارداد استفاده کند. هرگونه تخلف از شرایط قرارداد می تواند منجر به مطالبه خسارات توسط اجاره دهنده شود.
۶. مدت قرارداد
مدت قرارداد باید به روشنی در متن قرارداد قید شود. این مدت می تواند کوتاه مدت یا بلندمدت باشد ولی مهم است که طرفین در مورد تاریخ پایان قرارداد به توافق برسند.
۷. تعهدات و ضمانت های اجرایی
یکی از مهم ترین مباحث در قرارداد اجاره سند تعهدات و ضمانت های اجرایی است. به عنوان مثال در صورتی که اجاره کننده به تعهدات خود عمل نکند اجاره دهنده حق دارد از طریق مراجع قضایی اقدام به توقیف سند یا مطالبه خسارت کند.
۸. مراجع حل اختلاف
در صورت بروز اختلاف میان طرفین در خصوص اجرای قرارداد معمولاً مراجع قضایی مسئول رسیدگی خواهند بود. در این راستا داوری به عنوان یکی از روش های حل اختلاف می تواند در متن قرارداد پیش بینی شود. داوران منتخب باید با آگاهی از قوانین مربوطه به اختلافات رسیدگی کنند.
مشاوره های عملی در تنظیم قرارداد اجاره سند
تنظیم قرارداد اجاره سند به دلیل حساسیت های حقوقی و مالی نیازمند دقت و مشاوره حقوقی است. در این بخش به چند نکته مهم اشاره می کنیم :
۱. استفاده از مشاور حقوقی
توصیه می شود برای تنظیم قرارداد اجاره سند از وکلای پایه یک دادگستری یا مشاوران حقوقی مجرب استفاده شود تا تمامی جوانب قانونی و مالی در قرارداد لحاظ گردد.
۲. ثبت قرارداد در دفاتر اسناد رسمی
برای جلوگیری از بروز مشکلات حقوقی در آینده بهتر است قرارداد اجاره سند در یکی از دفاتر اسناد رسمی به ثبت برسد تا رسمی و قانونی شناخته شود.
۳. بررسی اعتبار سند
قبل از امضای قرارداد اجاره کننده باید از اعتبار سند اجاره شده اطمینان حاصل کند. این موضوع شامل بررسی صحت ثبت رسمی سند و همچنین عدم وجود بدهی های معوقه یا مشکلات حقوقی بر روی سند می شود.
۴. در نظر گرفتن ضمانت های کافی
بهتر است اجاره دهنده در قرارداد از اجاره کننده ضمانت های کافی از جمله چک یا سفته دریافت کند تا در صورت بروز مشکلات امکان مطالبه خسارت و یا توقیف دارایی های وی وجود داشته باشد.
نکات محافظه کارانه
در تنظیم این نوع قراردادها به علت پیچیدگی و حساسیت های حقوقی توصیه می شود که طرفین از توافقات شفاهی پرهیز کرده و تمامی موارد را به صورت مکتوب و رسمی در قرارداد قید کنند. همچنین بهتر است در صورت هرگونه تردید یا مشکل قانونی به وکیل مراجعه کنند.
جمع بندی
می توانید با دنیای سند و قرارداد اجاره سند یک ابزار حقوقی مهم و کاربردی است که در برخی موارد ضروری مانند ارائه وثیقه برای آزادی موقت استفاده می شود. این قرارداد باید با دقت و توجه به تمامی نکات قانونی و حقوقی تنظیم شود تا از بروز مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری گردد. همچنین توصیه می شود پیش از انعقاد قرارداد با مشاوران حقوقی متخصص مشورت شود تا از تمامی جوانب آن آگاه گردید.