تقویت سیستم ایمنی در زمستان: ترندها و واقعیت ها

با فرا رسیدن ماه های سرد، بسیاری از افراد به دنبال روش هایی هستند تا بدن خود را در برابر سرما، ویروس ها و خستگی زمستانی مقاوم تر کنند. هر ساله، موجی از توصیه ها، نوشیدنی های «معجزه آسا» و ترندهای سلامت در شبکه های اجتماعی ظاهر می شود که ادعا می کنند سیستم ایمنی را تقویت می کنند.

اما سوال اصلی این است: چقدر از این روش ها واقعاً مؤثر هستند و کدام یک تنها یک مد گذرا هستند؟

شنا در آب سرد؛ هیجان واقعی اما بدون نقش مستقیم در تقویت ایمنی

شنا در آب سرد در سال های اخیر از یک فعالیت خاص به یک ترند جهانی تبدیل شده است. بسیاری از افراد ادعا می کنند که این کار آنها را در برابر بیماری های زمستانی مقاوم می کند و حس سرزندگی بیشتری به همراه دارد. با این حال، پژوهش ها نشان می دهند که این تجربه بیشتر از جنبه های روانی و اجتماعی اثرگذار است و نه از جنبه تقویت مستقیم سیستم ایمنی.

شنا در آب سرد باعث ترشح آدرنالین و اندورفین می شود؛ هورمون هایی که حس شادابی و بیداری ذهنی را بالا می برند. افزایش موقت گلبول های سفید نیز مشاهده شده، اما این واکنش طبیعی بدن به شوک سرمای شدید است و تولید پایدار سلول های ایمنی را نشان نمی دهد. اثر مهم دیگر این فعالیت، پیوند های اجتماعی و کاهش استرس است؛ عواملی که به طور غیر مستقیم می توانند سلامت روان و در نتیجه ایمنی را تقویت کنند.

• شنا در آب سرد می تواند سطح انرژی و خلق و خو را بهتر کند.
• افزایش گلبول های سفید در این حالت موقتی است.
• اثرات مثبت آن بیشتر روانی، اجتماعی و مبتنی بر کاهش استرس است.
• هرگونه ورزش منظم در فضای باز می تواند فوایدی مشابه داشته باشد.

کامبوچا و نوشیدنی های تخمیری؛ ایده جذاب اما شواهد محدود

نوشیدنی های تخمیری مانند کامبوچا طرفداران زیادی پیدا کرده اند و بسیاری معتقدند که این محصولات می توانند از طریق بهبود میکروبیوم روده، سیستم ایمنی بدن را تقویت کنند. میکروبیوم مجموعه ای از باکتری ها و میکروارگانیسم های مفید در روده است که نقش مهمی در سلامت کلی بدن دارد.

با وجود جذابیت نظری این مفهوم، شواهد علمی هنوز محدود هستند. مطالعات موجود نشان می دهند که تغییرات میکروبیوم معمولاً موقتی است و پس از بهبود عفونت یا تغییر رژیم غذایی به حالت اولیه باز می گردد. کامبوچا ممکن است به هضم بهتر کمک کند یا برای برخی افراد احساس طراوت ایجاد کند، اما اثبات نشده که بتواند به شکل قابل توجهی سیستم ایمنی را تقویت کند.

• نقش میکروبیوم در سلامت مهم است، اما نوشیدنی های تخمیری تضمینی برای تقویت سیستم ایمنی نیستند.
• شواهد علمی کافی برای توصیه پزشکی کامبوچا وجود ندارد.
• برخی افراد ممکن است با نوشیدنی های تخمیری مشکل گوارشی پیدا کنند.
• بهترین راه برای تقویت میکروبیوم، رژیم غذایی سرشار از فیبر و سبزیجات است، نه نوشیدنی های صنعتی.

مکمل ها؛ ویتامین سی ضروری نیست و مولتی ویتامین فقط هزینه اضافی است

اغلب افراد در زمستان به سراغ مکمل هایی مانند ویتامین سی، روی و مولتی ویتامین ها می روند. اگرچه این محصولات در بازار محبوبیت زیادی دارند، اما پژوهش ها نشان می دهند که اثر آنها اغراق شده است. ویتامین سی در حدود یک قرن است به عنوان درمان سرماخوردگی تبلیغ می شود، اما شواهد علمی برای اثرگذاری آن بسیار ضعیف است.

مولتی ویتامین ها نیز معمولاً اثر خاصی ندارند مگر در افرادی که دچار کمبود واقعی باشند. بیشتر این مکمل ها از بدن دفع می شوند و تاثیر چشمگیری در کاهش بیماری های زمستانی ندارند. تنها استثنا ویتامین دی است؛ چون کمبود آن در ماه های سرد شایع است و می تواند خطر عفونت های تنفسی را کمی افزایش دهد. البته مصرف ویتامین دی باید هدفمند باشد، نه خودسرانه.

• ویتامین سی تاثیر چشمگیر در جلوگیری از سرماخوردگی ندارد.
• مولتی ویتامین ها معمولاً بی اثرند مگر در موارد کمبود واقعی.
• ویتامین دی برای افراد با کمبود می تواند مفید باشد.
• بهترین منبع ویتامین دی نور خورشید و رژیم غذایی است.

واکسن: تنها راه اثبات شده برای تقویت واقعی سیستم ایمنی

در میان تمام ترند های زمستانی، تنها روش علمی و قطعی برای تقویت بدن در برابر بیماری ها، واکسیناسیون است. واکسن آنفلوآنزا یکی از مؤثر ترین ابزار ها برای کاهش شدت بیماری و جلوگیری از بستری شدن است. این واکسن حدود یک هفته تا ده روز زمان نیاز دارد تا اثر خود را در بدن فعال کند.

بر خلاف شات های زنجبیل، نوشیدنی های جادویی یا اسپری های بینی منتشر شده در شبکه های اجتماعی، واکسن ها بر اساس ده ها سال پژوهش و آزمایش های گسترده طراحی شده اند. اسپری های بینی ساده مانند سالین هم می توانند گرفتگی را کاهش دهند، اما نقش محافظتی مشابه واکسن ندارند.

• واکسن آنفلوآنزا یکی از بهترین روش های کاهش خطر بیماری است.
• واکسن ها بر پایه پژوهش های معتبر ساخته می شوند.
• اسپری های بینی مفیدند، اما تقویت کننده ایمنی محسوب نمی شوند.
• واکسیناسیون در گروه های آسیب پذیر اهمیت بیشتری دارد.

چگونه از سیستم ایمنی به شکل واقعی حمایت کنیم؟

تقویت سیستم ایمنی به معنای «بیشتر کردن» آن نیست؛ بلکه هدف این است که عملکرد آن را در سطح طبیعی و سالم نگه داریم. سبک زندگی سالم مهم ترین عامل در این مسیر است. ورزش منظم، مدیریت استرس، خواب کافی، تغذیه متعادل و قرار گرفتن در محیط های با تهویه مناسب همگی می توانند خطر بیماری های زمستانی را کاهش دهند.

پرهیز از سیگار کشیدن، شستن دقیق دست ها و کاهش قرار گیری در فضا های شلوغ در زمان شیوع ویروس ها از دیگر اقدامات موثر هستند. برخلاف بسیاری از ترند های زمستانی، این روش ها ساده و ثابت شده اند.

لینک خبر: https://salembemon.ir/12009/