پیامدهای کمبود ضایعات آهن در صنعت فولادسازی

ضایعات آهن چیست؟

به تولیدات معیوب و ضایعات چدنی و فولادی غیرقابل مصرف، آهن قراضه یا scrap گویند. یکی از مهمترین منبع فلزی جهت کوره قوس الکتریکی قراضه ها می باشند، به این قراضه ها، ضایعات آهن گویند، به عبارتی دیگر به موادی که بازیافت پذیر باشند ضایعات گفته می شود، در کل به مواد دور ریخته شده در صنایع ساختمانی و حتی خودرو سازی که قابلت بازیافت را داشته باشد جزء ضایعات می باشد. خریدار ضایعات فلزی و آهنی آگاهند که این ضایعات برخلاف زباله ها ارزش پولی دارند و دوباره به چرخه تولید بازگردانده می شوند که به آنها قراضه نیز گویند.

تفاوت ضایعات و زائدات چیست؟

ضایعات محصول:

به واحدهایی گویند که با استاندارد تولید محصول مطابقت نداشته و از عملیات(فرایند) تولید کنارگذاشته یا به ارزش قراضه فروخته می شوند. ضایعات محصول ممکن است دور ریخته شوند و یا بعنوان بخشی از مواد اولیه تولید همان محصول یا سایر محصولات مورد استفاده قرار گیرند.آن مقدار یا تعداد از ضایعات محصول که انتظار می رود در شرایط عادی و موثر تولید بوجود آیند و قابل کنترل نیستند، ضایعات عادی محصول محسوب می شوند. به آن مقدار یا تعداد از ضایعات محصول که بیش از مقدار یا تعداد ضایعات عادی محصول هست، ضایعات غیر عادی محصول گفته می شود. زیرا انتظار وقوع آنها وجود نداشته و قابل کنترل می باشند.

زائدات :

به ضایعات مواد اولیه، دور ریز و یا دم قیچی در خصوص باقیمانده های برش ورقهای آهنی نیز زائدات گویند. اینگونه ضایعات در نتیجه پردازش مواد اولیه جهت تولید محصول بوجود می آیند و دوباره جهت همان مقصود قابل استفاده نیستند. بعنوان مثال:قطعات نامنظم باقی مانده در تولید میز و صندلی و یا بقایای برش ورقهای آهنی.

منابع قراضه ها:

• قراضه های برگشتی خط
• قراضه های خریداری شده

۱- قراضه های برگشتی خط:

قراضه های برگشتی همانطور که از نامش پیداست ضایعاتی هستند که از خط تولید عملیات فولادسازی و نوردسازی بدست می آید که یکی از بهترین قراضه ها برای خریدار ضایعات استیل است که با کمی دستکاری بوسیله برشکاری می توان آنها را در کوره قوس مصرف نمود اما این موضوع درخصوص اکثر قراضه های برگشتی صدق نمی کند چرا که برخی قراضه ها دارای آلودگی بالایی بوده و نیاز به پاکسازی دارند مانند خرسک ها و ته تاندیش ها

۲-قراضه های خریداری شده:

قراضه هایی می باشند که از فروشندگان قراضه خرید می شود که قراضه ها ممکن است از کالای تجاری مانند خودروها و لوازم خانگی باشد و یا از تجهیزات صنعتی، ساختمان ها و پل ها باشد. قراضه های خریداری نیازمند به عملیات آماده سازی دارند بعنوان مثال قراضه های حاصل از صنعت ساختمان سازی نیاز به به آماده سازی بیشتری دارند.

تقسیم بندی فیزیکی قراضه بر اساس دانسیته:

• قراضه سبک ۱ و۲
• قراضه متوسط ۱ و۲
• قراضه سنگین۱ و۲
• قراضه ویژه

دسته بندی ضایعات:

۱- فلزی :

آهن استیل چدن آلومینیوم مس برنج مفرغ سرب روی ضایعات فلزات دیگر پسماند صنایع فلزی

آهن:

آهن سوپر ویژه آهن درجه یک آهن درجه دو ضایعات آهن درجه ۳ ضایعات آهن سنگین ۱ ضایعات آهن سنگین ۲ ضایعات آهن سبک۱ ضایعات آهن سبک ۲ ضایعات پرسی بدنه ضایعات پرسی خودرو ضایعات آهن گالوانیزه ضایعات آهن آلیاژی ضایعات حلب ضایعات سوفاره آهن

۲-غیرفلزی :

فرآیند

ضایعات آهن علاوه بر مکان های صنعتی در اطراف محل زندگی نیز یافت می شوند که برخی بازیافتی ها دست به جمع آوری این ضایعات آهن وفلز می زنند. سپس ضایعات را در یک محیط باز، مانند حیاط یا انبار رو باز جمع آوری می کنند حجم ضایعات آهن قراضه بسیار بالا بوده و فروش براساس وزن می باشد در سال‌های اخیر، قیمت ضایعات آهن و آهن‌قراضه در بازارهای جهانی نقشی مهمی را دارد، جدا کردن ضایعات آهنی و فلزی، از غیرفلزات امری مهم در به دست آوردن درآمد بیشتر است، که جهت تشخیص از آهن‌رباهای بزرگ برای جداسازی استفاده می کنند.

جدا کردن ضایعات آهنی و فلزی، از غیرفلزات امری مهم در به دست آوردن درآمد بیشتر است. مانی که فلزی به آهن‌ربا بچسبد، یا آهن است و یا فولاد؛ اگرچه قیمت فلزات غیرآهنی کمتر از فلزات آهنی است اما حجم بازیافت آنها بسیار بیشتر است و باقی مانده‌ها فلزات غیر آهنی مثل مس، آلومینیوم و برنج هستند. این فلزات قیمتی بالاتر از آهن و فولاد دارند اما باید توجه داشت که در حجمی کمتر میان بازیافتی‌ها وجود دارند. بعلاوه نوسان قیمت فلزات غیرآهنی بسیار زیاد است و بازیافت‌کنندگان باید قیمت‌های روز را بررسی کنند.

مزایای بازیافت در محیط زیست

بازیافت می‌تواند اثرات شگفت‌انگیزی در سلامت محیط‌زیست داشته باشد.که دارای نتایج ذیل می باشد:

• • صرفه جویی در انرژی :۷۰ %
  • صرفه جویی در استفاده از موادخام : ۹۰ %
  • آلودگی کمترهوا :۸۶ درصد
  • صرفه‌جویی در مصرف منابع آبی: ۴۰%
  • کاهش آلودگی منابع آب:۷۶ %
  • صرفه‌جویی در استفاده از منابع :۹۷ درصد

هر تن فولاد که از آهن‌قراضه بازیافت می‌شود، می‌تواند ۱۱۱۵ کیلوگرم در مصرف آهن و ۶۲۵ کیلوگرم در مصرف زغال سنگ صرفه‌جویی کند و به حفظ ۵۳ کیلوگرم سنگ آهک کمک کند. این ارقام برای سایر فلزات (فلزات غیر آهنی) برابر با صرفه‌جویی۹۵ درصدی در آلومینیوم، ۸۵ درصدی در مس، ۶۵ درصدی در سُرب و ۶۰ درصدی در روی است.

کاربردهای ضایعات آهن یا آهن‌قراضه

ضایعات آهن یا آهن قراضه، با بازیافت خود در اقتصاد و محیط زیست کاربرد دارند. این بدین معناست که ابزارهای تولید شده باید به گونه ای ساخته شوند که به حالت بی مصرف درآمده و سپس بازیافت و تولید شوند و به شکل یک محصول نهایی و جدید تبدیل گردند.

استفاده از ضایعات در صنایع آهن و فولاد

توجه به ضایعات در جهان امروز از اهمیت فراوانی برخوردار است. بازیافت ضایعاتی مثل ضایعات آهن و فولاد تأثیرات بسیاری در بهبود اوضاع محیط زیست و اقتصاد کشورها دارد، به طوری که بازیافت، یکی از ارکان توسعه‌ی پایدار در هر کشوری به حساب می‌آید و کشورهای توسعه یافته با درک این موضوع در سال‌های اخیر، توجه هرچه بیشتری به صنعت بازیافت داشته‌اند. این کشورها از اقتصاد خطی که مبتنی بر برداشت مواد اولیه و مصرف مستقیم آن در صنایع است، به اقتصاد چرخشی یا دورانی که مبتنی بر بازگرداندن مواد اولیه به چرخه‌ی تولید است روی آورده‌اند.

به این ترتیب هر کشوری می‌تواند از مواد اولیه‌ای مثل آهن، بارها استفاده کند. مثلا بسیاری از ضایعات استیل را بارها و بارها می‌توان مورد استفاده قرار داد بدون اینکه از کیفیت آن به میزان قابل توجهی کاسته شود و به این ترتیب، علاوه بر کمک به حفظ محیط زیست و بهبود اوضاع آن، به بهبود اقتصاد خود کمک قابل توجهی کند؛ چون در بسیاری موارد هزینه‌ی تولید به واسطه‌ی بازیافت تا ۶۰ درصد کاهش پیدا می‌کند که عدد قابل توجهی است.

به همین دلیل استفاده از ضایعات در صنایع آهن و فولاد می‌تواند نقش مهمی برای کشور داشته باشد. از این رو در این مقاله می‌خواهیم به بررسی ضایعات فلزی بپردازیم که در صنایع آهن و فولاد می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد و منافعی که این کار دارد را مورد بررسی قرار دهیم. اما ابتدا خوب است کمی با تاریخچه‌ی آهن آشنا شویم.

تاریخچه‌ی آهن

آهن از قدیمی‌ترین عناصری است که انسان‌ها آن را برای ساخت ابزارآلات به کارگرفته‌اند. در ایران باستان از آهن، آهنگری، نرماهن، روهینا و نام‌های متعدد دیگری استفاده می‌شده که اشاره به قدمت استفاده از این عنصر در ایران دارد. یکی از شناخته شده‌ترینِ این نام‌ها، کاوه‌ی آهنگر است که به روشنی استفاده از آهن برای ساخت ابزارهای گوناگون را در گذشته‌های دور نشان می‌دهد.

گرچه استفاده از این فلز به صورت صنعتی و ایجاد صنایع آهن و فولاد به صورت گسترده و امروزی در قرن هفدهم شروع شد، اما آثار به کارگیری آهن به سال ۱۲۰۰ تا ۱۸۰۰ پیش از میلاد در هند بر می‌گردد؛ در حالی که آهن در اروپا در قرون وسطا به کار گرفته شد و برای ساخت زیور آلات استفاده می‌شد. همچنین تولید فولاد هم در دوران باستان شکل گرفت.

آهن که اصلی‌ترین عنصر سازنده‌ی هسته‌ی درونی و هسته‌ی بیرونی کره‌ی زمین است، بیشترین میزان استفاده و تولید را در میان سایر فلزات به خود اختصاص داده است و تنها فولاد، سالانه چیزی حدود ۱.۶ میلیارد تن در جهان تولید می‌شود. این عنصر ارزشمند که چهارمین عنصر فراوان در پوسته‌ی زمین است، به صورت سنگ آهن از پوسته‌ی زمین استخراج می‌شود و با استفاده از کوره‌های مخصوص و به کارگیری عناصر دیگری مثل کک از ناخالصی‌ها جدا می‌شود.

ضایعات آهن و فولاد در چه جاهایی یافت می‌شود؟

آهن فلزی است که بیشترین استفاده را در صنایع دارد و به طور گسترده در اکثر صنایع، شاید هم همه‌ی صنایع، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه با محصولات آهنی آشنا خواهیم شد که به راحتی می‌توان آن‌ها را بازیافت کرد و به چرخه‌ی تولید برگرداند.

ضایعات آهن خودرو:

خودروسازی از اصلی‌ترین صنایعی است که آهن در آن به کار می‌رود. همه‌ی قسمت‌های خودرو میزانی از آهن را در خود دارند. حتی در لاستیک خودروها هم مفتول‌های آهنی به کار رفته است که هنگام بازیافت لاستیک، از لاستیک جدا شده و به صورت ضایعات آهن مورد استفاده قرار می‌گیرد. اصلی‌ترین قسمت‌های خودرو که ضایعات آهن به طور گسترده در آن به کار رفته شامل: بدنه، شاسی، موتور و دیفرانسیل خودرو است که مقدار قابل توجهی آهن در خود دارد. به همین دلیل ضایعات خودرو، داغی ماشین یا خودروهای اسقاطی از اصلی‌ترین تأمین کننده‌های ضایعات آهن به حساب می‌آیند. برای آشنای بیشتر با ضایعات موجود در خودرو می‌توانید مقاله‌ی آشنایی با ضایعات موجود در خودرو را مطالعه کنید.

ضایعات ساختمانی:

مهم‌ترین جزء ساختمان‌های امروزی را آهن و فولاد تشکیل می‌دهند. حتی در ساختمان‌های بتنی هم برای افزایش مقاومت کششی بتن، از میلگرد استفاده می‌شود. در تخریب ساختمان‌ها ضایعات آهن و فولاد فراوانی تولید می‌شود که استفاده‌ی درست و بهینه از آن‌ها می‌تواند علاوه بر درآمدزایی برای صاحب خانه، کمک بزرگی به محیط زیست و اقتصاد کشور کند. از ضایعات ساختمانی می‌توان به ضایعات تیر آهن و میلگرد، ضایعات قوطی‌های آهنی، لوله‌های فلزی، درب و پنجره‌های آهنی، شیرآلات فلزی، ضایعات کانال کولر و… اشاره کرد که همگی قابل بازیافت هستند. حتی بسیاری از ضایعات تیرآهن و میلگرد نیاز به بازیافت ندارد و بار دیگر می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد.

ضایعات لوازم خانگی و ظروف فلزی:

بسیاری از لوازم خانگی بدنه‌ی آهنی دارند و پس از بلا استفاده یا کهنه شدن، می‌توانید آن‌ها را به عنوان ضایعات لوازم خانگی یا ضایعات فلزی به فروش رسانید. این ضایعات عمدتا بر اساس وزن، جنس و قیمت روز بازار قیمت‌گذاری می‌شوند و قیمت مشخصی ندارند، به همین دلیل کارشناسان سایت گروه ضایعاتی آتا به شما کمک می‌کنند تا ضایعات فلزی، لوازم خانگی یا هر نوع ضایعات دیگری که برای فروش دارید را به مناسب‌ترین قیمت روزِ بازار قیمت‌گذاری کنید. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله‌ی گروه ضایعاتی آتا چیست و چطور کار می‌کند را مطالعه کنید.